Patent hakları diğer fikri sınai haklar gibi sahibine belli bir süre tekel hakkı verir. Bunun amacı yeni buluşları ödüllendirmek ve buluş sahibini teşvik etmektir. Ancak patent alabilme şartlarını taşımayan buluşlar bir şekilde patent belgesi almışsa Patent Haklarının Korunması Hakkında Kararname’nin(PatKHK) buna getirdiği çözüm hükümsüzlük davası açmaktır.
PatKHK m. 129-131 patent hükümsüzlüğünün hangi gerekçelerle talep edilebileceğini düzenlemektedir. En çok karşılaşılan hükümsüzlük nedeni buluşun yeni olmadığı veya tekniğin bilinene durumuna dâhil olduğudur.
Patentin başvuru tarihinden önce dünyanın herhangi bir yerinde toplumca erişilebilir şekilde yazılı veya sözlü tanıtım, kullanım veya bir başka yolla açıklanan bilgiler yeniliği ortadan kaldırır.
Görüldüğü üzere kararname mutlak yenilik şartı aramış ve dünyanın her hangi bir yerinde kamuya açıklanmış buluşların yeni olmayacağını öngörmüştür.
Bunun istisnası buluş sahibi tarafından 12 ay önce kendisinin açıklama yapması veya yine 12 ay önce bilgileri gizli tutmsı gereken bir kişi veya kurumun buluş sahibinden izin almadan bu açıklamayı yapmış olmasıdır.
Bir patentinin yeni olmadığı gerekçesiyle açılacak hükümsüzlük davasında bu iddianın kanıtlanması ise ayrı bir konudur. Hükümsüzlük davalarında: patent sahibinin beyanları, önceki tarihli patent dökümanlar, bilimsel yayınlar, katalog ve broşürler, faturalar, gazete haberleri, firmanın AR-GE çalışmalarına ilişkin belgeler kanıt olarak ileri sürülebilir.
Yukarıda sayılanlar patent hükümsüzlüğü davalarında yaygın olarak sunulan kanıtlar olmakla beraber katolog ve broşürlerin istemlerin tümünü kapsamaması, faturaların teknik bilgiler içermemesi ve firmanın AR-GE çalışmalarının gizli olması nedeniyle bunların ispat değeri çoğu zaman düşük olmaktadır.
