Ürünlerin görüntüsü ile alakalı olan tasarımların hukuki koruması; 24.06.1995 tarihli 554 Sayılı Endüstriyel Tasarımların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin kabul edilmesinden önce haksız rekabet hükümleriyle sağlanıyordu.
Bugün prensip olarak tasarım koruması Türk Patent Enstitüsü’nün ilgili sicili’ne yapılacak kayıtla tesis edilmekle birlikte eğer tasarım hakkı kullanmaya dayalı bir hak ise genel hükümler, özellikle Türk Ticaret Kanunu’nun haksız rekabet hükümleri ile şartları varsa Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu devreye girmektedir.
Yaratılan tasarımların tescili birçok zaman ihmal nedeniyle yapılmamakta ancak bir tecavüz olduğunda harekete geçmek isteyen kişi veya firmalar tasarımlarının tescil edilmesinin önemini kavramaktadırlar.
Bazı sektörlerde, özellikle moda, takı/aksesuar sektörlerinde) tasarlanan ürünlerin sezonluk olması itibarıyla bilinçli olarak tasarım tescili yapılmayarak genel hükümlere dayanarak tasarımların hukuken korunması amaçlanmaktadır.
Ancak tasarımın tescilsiz olması onun tasarım kararnamesinde belirtilen koşullardan muaf olduğu manasına gelmez. Nitekim tescilsiz bir tasarımın hangi şartlarla korunacağına ilişkin kuralları sistemimizde yargı içtihatları yoluyla geliştirilmiştir.
Yargıtay tescili yapılmamış tasarımların özgün olması, tasarımı taklit edenin ürünün kaynağı konusunda karışıklık yaratması ve tasarımın sahibinin kim olduğunun ispatlanması şartlarını aramaktadır.
Tasarımın özgünlüğünden kasıt sizin bu tasarımı bir başka yerden taklit etmemiş olmanız gerekmektedir. Karşı taraf olası bir davada bu tasarımın bir başka yerden taklit edildiği yönünde kanıt sunarsa sizin iddianızı aşabilmektedir.
Bunun yanında tescilsiz tasarımlar konusunda dikkate alınan bir başka husus ise rakibinizin sizin tasarımınızı kullanması karışıklık yaratır mı yoksa yaratmadığıdır. Rakibiniz sizin tasarımınızı kullanmasına rağmen bu kullanma tasarımın üzerindeki marka, rakip ürünün fiyatı ve kalıtesi gibi nedenlerle karışıklık yaratma durumu ortaya çıkarmıyorsa tescilsiz tasarıma tecavüz olmayacaktır.
Son olarak tasarımın öncelikle haklı olarak sizin tarafınızdan kullanılmış olması gerekmektedir. Yani tasarımın ilk defa sizin tarafınızdan haklı olarak kullanıldığı ispat edilmelidir.
