Karıştırılma ( iltibas ) tehlikesi hukuki bir kavram olup, şu şeklide tanımlanabilir: İki ayrı marka karşısında bulunan kişilerin, bu markaların benzerliği sebebiyle, sunulan mal veya hizmetlerin ayrı işletmeye veya ekonomik olarak bağlantı içerisinde bulunan işletmelere ait olduğunu düşünmeleri veya düşünme ihtimalleridir( Savaş Bozbel, Fikri Mülkiyet Hukuku, İstanbul 2015, s. 408- 409 ).
Diğer bir tanıma göre karıştırılma ihtimali, bir -tescilsiz- işaretin veya tescil edilmiş bir markanın daha önce tescil edilmiş bir marka ile şekil, görünüş, ses, genel izlenim vs. sebeple ya aynı ya da benzer olduğu için önce tescil edilmiş marka olduğu zannını uyandırması tehlikesidir ( Ünal Tekinalp, Fikri Mülkiyet Hukuku, 5. Bası, İstanbul 2012, s. 436, N. 18 ).
Yapılacak incelemede karıştırılma ( iltibas ) ihtimalinin araştırılmasına ilk önce markalar arasında ayniyet ya da benzerlik bulunup bulunmadığından başlanması gerekir. Bunun için de ilk önce markalar arasında ayniyet veya benzerlik ve daha sonra mal ve/veya hizmetler arasında ayniyet veya benzerlik olup olmadığı araştırılmalıdır. Burada iltibas tehlikesinin belirlenmesinde, benzerliğin vasat düzeydeki tüketicilerin ilk bakışta ürün veya hizmetin karıştırılmasına sebep olması veya karıştırma tehlikesinin bulunması ölçütü esas alınır. Ancak özel alıcı grubu olan hedef kitle de somut olayda nazara alınabilir ( Savaş Bozbel, s. 411 ).
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 8.6.2016 Esas No: 2014/11-696 Karar No: 2016/778; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, iltibas ihtimali kavramını tanımladıktan sonra, hâkimlik mesleğinin gerektirdiği genel ve hukuki bilgiyle çözümlenmesi mümkün olan konularda bilirkişiye başvurulamayacağını, HMK’da ifade edilen özel bilgiden maksadın hukuk bilimi dışında, belirli bir bilim dalının araştırıp ortaya koyduğu sonuçlara ilişkin bilgi olduğu, hukuk kurallarını re’sen araştırıp bulma ve olaya uygulamanın, hâkimin işi olduğunu, hukukî sorunların en yetkin bilirkişisinin hâkimin kendisi olduğunu, aksine tutumun Türk Milleti adına hüküm vermeye tek yetkili “Hâkim”in yerine “bilirkişi”nin konulması sonucunu doğuracağını, yargılamanın sürat ve az masrafla yapılması ilkesini de zedeleyeceğini, yasal düzenlemenin yorumlanması ve somut olaya uygulanmasının hâkime ait olduğunu, markalar arasında karıştırılma ihtimalinin bulunup bulunmadığının değerlendirilmesinin hukuki bir konu olduğunu ve bilirkişinin oy ve görüşüne başvurulamayacağını belirtilmiştir.
YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E. 2014/11-696 K. 2016/778 T. 8.6.2016
Davacı vekili müvekkilinin “Ülker Cocobar” ibareli marka tesciline sahip olduğunu, davalının “Coco-Ball” ibareli başvurusuna iltibas nedeniyle itiraz edildiğini, ancak itirazlarının TPE YİDK tarafından iltibas olmadığı gerekçesiyle reddedildiğini belirterek iltibasın olmadığı yönündeki YİDK kararının iptaline ve davalıya ait iltibas yaratan markanın hükümsüzlüğüne karar verilmesini talep etmiştir. Davalı, “Cocobar” ibaresinin Hindistan Cevizli Bar anlamına geldiğini ve cins belirttiğini bu nedenle markalar arasında iltibas olmadığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.
Mahkemece, bilirkişi raporu doğrultusunda markalar arasında iltibas olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Yargıtay ilgili dairesi, dosya kapsamında alınan bilirkişi raporlarında markaların benzerliği ve iltibas ihtimali konusunda farklı görüşler ortaya çıkması nedeniyle iltibas hususunda üçüncü bir heyetten rapor alınarak iltibas hususundaki çelişkinin giderilmesi gerektiğini belirterek yerel mahkeme kararını bozmuştur.
Bozma ilamından sonra yapılan yargılama sonucunda mahkemece markalar arasında iltibas olmadığı yönündeki önceki kararda direnilmiştir.
Yerel Mahkeme direnme kararında, “çözümü özel ve teknik bir bilgiyi gerektiren hallerde” hâkimin bilirkişiye başvurması gerektiğini, hâkimlik mesleğinin gerektirdiği genel ve hukuki bilgi ile çözümlenmesi mümkün olan konularda bilirkişiye başvurulamayacağını, markalar arasındaki karıştırılma veya iltibas ihtimalinin tamamen hukuki bir mesele olduğunu, raporlar arasında karıştırılma ihtimali veya iltibasa yönelik ortaya çıkan çelişkinin teknik bir yöne sahip olmadığından karıştırılma ihtimali veya iltibas konusunda üçüncü bir heyetten rapor alınmasına ihtiyaç bulunmadığı gerekçelerine yer vermiştir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, iltibas ihtimali) karıştırılma ihtimali ) kavramını tanımladıktan sonra, hâkimlik mesleğinin gerektirdiği genel ve hukuki bilgiyle çözümlenmesi mümkün olan konularda bilirkişiye başvurulamayacağını, HMK’da ifade edilen özel bilgiden maksadın hukuk bilimi dışında, belirli bir bilim dalının araştırıp ortaya koyduğu sonuçlara ilişkin bilgi olduğu, hukuk kurallarını re’sen araştırıp bulma ve olaya uygulamanın, hâkimin işi olduğunu, hukukî sorunların en yetkin bilirkişisinin hâkimin kendisi olduğunu, aksine tutumun Türk Milleti adına hüküm vermeye tek yetkili “Hâkim”in yerine “bilirkişi”nin konulması sonucunu doğuracağını, yargılamanın sürat ve az masrafla yapılması ilkesini de zedeleyeceğini, yasal düzenlemenin yorumlanması ve somut olaya uygulanmasının hâkime ait olduğunu, markalar arasında karıştırılma ( iltibas ) ihtimalinin bulunup bulunmadığının değerlendirilmesinin hukuki bir konu olduğunu ve karıştırılma ihtimali (iltibas ) konusunda bilirkişinin oy ve görüşüne başvurulamayacağını belirterek hakimin farklı görüşleri içeren bilirkişi raporlarını kendisi takdir ederek markalar arasında karıştırılma ihtimali markalar arasında iltibas olmadığı yönünde karara varmış olduğu hükümde direnmesinin onanmasına karar vermiştir.
Tanınmış Markalarda İltibas 2315
OOPS v VIOOPS! Kısa Markalarda Karıştırılma
https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/980753
https://hukuk.deu.edu.tr/wp-content/uploads/2020/01/N.Franko-8.pdf
