Sınai Mülkiyet Kanunu’nun(SMK) 10.01.2017 tarihinde yürürlüğe girmesinden önce marka, patent, endüstriyel tasarım gibi ayrı ayrı kanun hükmünde kararnameler ile düzenlenmiş olan lisans sözleşmeleri SMK’dan sonra Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 24. maddede “lisans” başlığı altında düzenlenmiştir.
SMK 148/son maddesine göre ise marka lisans başvuruları da marka lisansına konu olabilir.
SMK m. 24’e göre marka hakkı kapsamındaki mal ve hizmetlerin bir kısmı veya hepsi için lisansa konu olabilir.
SMK m. 24/2’de lisansın inhisari olan ve olmayan şeklinde verilebileceği belirtilmiştir. İnhisari olmayan lisansta lisan sahibi markayı kendisi kullanabileceği gibi başkasına da lisans hakkı verebilir. İnhisari lisansta ise markaya ilişkin kullanma hakkını yer, zaman, konu olarak başkasına vermemekle yükümlüdür. İnhisari lisansta lisans veren başkasına lisans veremeyeceği gibi aksi sözleşmede kararlaştırılmamışsa kendisi de markayı kullanamaz.
Kural olarak lisans sözleşmeleri inhisari olmayan sözleşmeler olduğu için sözleşme inhisari lisans sözleşmesi ise bunun açıkça sözleşmede belirtilmesi gereklidir.
Alt lisans ise asıl lisanstan kaynaklanan lisans verenin izni ile veya izni olmadan verilen lisanstır. SMK m. 24/3’e göre; sözleşmede aksi kararlaştırılmamışsa lisans sahipleri sözleşmeden doğan haklarını üçüncü kişilere devredemez veya alt lisans veremez.
SMK m.148/4’e göre; tescilli bir markaya ilişkin marka lisans sözleşmeleri yazılı şekil şartına bağlanmıştır. Yazılı geçerlilik koşuluna bağlı olarak sözleşme taraflar arasında imzalandığı anda hüküm doğuracaktır. Ancak sözleşmenin iyi niyetli üçüncü kişilere karşı hüküm doğurabilmesi için sicile tescil edilmesi gerekecektir.
Lisans anlaşmasına konu markaya yapılan tecavüz marka sahibi kadar hatta marka sahibinden çok lisans sahibini etkiler. Burada dava açma konusunda inhisari olan lisans ve olmayan lisans arasında ayrıma gitmiştir.
SMK m. 158’e göre; inhisari lisans sahibi marka hakkı sahibinin açabileceği tüm davaları açabilir. Aynı maddenin ikinci fıkrasında ise; inhisari lisans sahibinin dava açma hakkının bulunmadığı düzenlenmiştir.
İnhisari olmayan lisans sahibi marka hakkı sahibine devam eden marka ihlali konusunda bilgilendirmede bulunduktan üç ay sonra marka sahibi dava açmamışsa lisans sahibi marka sahibine bildirimde bulunduğuna ilişkin belgeleri dava dilekçesine ekleyerek marka ihlali davasını kendisi adına açabilecektir. Ciddi bir zarar tehlikesi varsa böyle bir durumda inhisari olmayan lisansın sahibi üç aylık süreyi beklemeden davayı açıp ihtiyati tedbir talep edebilecektir.
Marka lisans sözleşmesi, taraflar sözleşmede bir süre belirlemişlerse bu sürenin geçmesi, markanın yenilenmemesi, marka hakkından vazgeçilmesi, markanın hükümsüz kılınması gibi nedenlerle sona erebilecektir.
