Menşe adı, mahreç işareti ve geleneksel ürün adı
MADDE 34- (1) Coğrafi işaret; belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri
bakımından kökenin bulunduğu yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş ürünü gösteren
işarettir. Coğrafi işaretler, aşağıda belirtilen özelliklerine göre menşe adı ya da mahreç işareti
olarak tescil edilir:
a) Coğrafi sınırları belirlenmiş bir yöre, bölge veya istisnai durumlarda ülkeden
kaynaklanan, tüm veya esas özelliklerini bu coğrafi alana özgü doğal ve beşerî unsurlardan
alan, üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerin tümü bu coğrafi alanın sınırları içinde gerçekleşen
ürünleri tanımlayan adlar menşe adıdır.
b) Coğrafi sınırları belirlenmiş bir yöre, bölge veya ülkeden kaynaklanan, belirgin bir
niteliği, ünü veya diğer özellikleri bakımından bu coğrafi alan ile özdeşleşen, üretimi,
işlenmesi ve diğer işlemlerinden en az biri belirlenmiş coğrafi alanın sınırları içinde yapılan
ürünleri tanımlayan adlar mahreç işaretidir.
(2) Coğrafi bir yer adı içermese dahi birinci fıkrada yer alan şartları taşıyan bir ürünü
belirtmek için geleneksel olarak kullanılan, günlük dilde yerleşmiş ve coğrafi bir yer adı
içermeyen adlar da menşe adı veya mahreç işareti olabilir.
(3) Menşe adı veya mahreç işareti kapsamına girmeyen ve ilgili piyasada bir ürünü
tarif etmek için geleneksel olarak en az otuz yıl süreyle kullanıldığı kanıtlanan adlar,
aşağıdaki şartlardan en az birini sağlaması hâlinde geleneksel ürün adı olarak tanımlanır:
a) Geleneksel üretim veya işleme yöntemi yahut geleneksel bileşimden kaynaklanması.
b) Geleneksel hammadde veya malzemeden üretilmiş olması.
555 Sayılı Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkındaki KHK
Madde 3 – Bu Kanun Hükmünde Kararname anlamında coğrafi işaret, belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibariyle kökenin bulunduğu bir yöre, alan, bölge veya ülke
ile özdeşleşmiş bir ürünü gösteren işaretlerdir.
Bu Kanun Hükmünde Kararname anlamında coğrafi işaretler, menşe adı ve mahreç işareti olarak ikiye ayrılmıştır.
Bir ürünün menşei olan yöre, alan veya bölge adı, aşağıdaki şartların birlikte karşılanması durumunda “menşe adını” belirtir:
a) Coğrafi sınırları belirlenmiş bir yöre, alan, bölge veya çok özel durumlarda ülkeden kaynaklanan bir ürün olması;
b) Tüm veya esas nitelik veya özellikleri bu yöre, alan veya bölgeye özgü doğa ve beşeri unsurlardan kaynaklanan bir ürün olması;
c) Üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinin tümüyle bu yöre, alan veya bölge sınırları içinde yapılan bir ürün olması.
Menşe Adı ve Mahreç İşareti: Sınai Mülkiyet Kanunu Hükümleri Çerçevesinde Bir İnceleme
Giriş
Menşe adı ve mahreç işareti, bir mal veya hizmetin belirli bir coğrafi bölgeden kaynaklandığını ve bu bölgedeki üretim özelliklerine sahip olduğunu gösteren işaretlerdir. Bu işaretler, işletmelerin mal veya hizmetlerinin kalitesini ve güvenilirliğini artırmaya ve tüketicilerin yanılmasını önlemeye yardımcı olmaktadır.
Menşe Adı
Sınai Mülkiyet Kanunu’nun (SMK) 34. maddesine göre, menşe adı, bir ürünün belirli bir coğrafi bölgeden kaynaklandığını ve bu bölgedeki üretim özelliklerine sahip olduğunu gösteren ve bu bölge ile özdeşleşmiş ürünü tanımlayan ad veya isimlerdir.
Menşe adları, tescil edilmese dahi korunmaktadır. Ancak, menşe adlarının korunması için, bu adların o coğrafi bölgede uzun yıllardır kullanıldığının ve bu bölgedeki üretim özelliklerine sahip olduğunun ispatlanması gerekir.
Mahreç İşareti
SMK’nın 35. maddesine göre, mahreç işareti, bir ürünün belirli bir coğrafi bölgeden kaynaklandığını ve bu bölgedeki üretim özelliklerine sahip olduğunu gösteren ve bu bölge ile özdeşleşmiş ürünü tanımlayan, coğrafi bir yer adı içermeyen ad veya isimlerdir.
Mahreç işaretleri, menşe adlarından farklı olarak, tescil edilebilmektedir. Tescil edilen mahreç işaretleri, daha güçlü bir korumaya tabi tutulmaktadır.
Sınai Mülkiyet Kanunu’nda Menşe Adı ve Mahreç İşareti ile İlgili Hükümler
SMK’nın 34. ve 35. maddelerinde menşe adı ve mahreç işareti ile ilgili olarak aşağıdaki hükümler yer almaktadır:
Menşe adları, tescil edilmese dahi korunmaktadır.
Mahreç işaretleri, tescil edilebilmektedir.
Menşe adları ve mahreç işaretleri, yalnızca o coğrafi bölgede üretilen mal veya hizmetleri tanımlamak için kullanılabilir.
Menşe adları ve mahreç işaretleri, tüketicileri yanıltıcı şekilde kullanılamaz.
Menşe Adı ve Mahreç İşareti Arasındaki Farklar
Menşe adı ve mahreç işareti arasındaki temel farklar şunlardır:
Sınai Mülkiyet Kanunu çerçevesinde menşe adı ve mahreç işareti arasındaki farklar şunlardır:
1. Menşe Adı (Yöresel Ad):
– Menşe adı, bir ürünün belirli bir coğrafi bölge ile özdeşleştiğini ve bu bölgede üretildiğini gösteren bir terim veya adlandırmadır.
– Menşe adı, ürünün kalitesini, özgünlüğünü ve belirli özelliklerini vurgular.
– Menşe adı, genellikle coğrafi bölgenin adıyla ilişkilendirilir ve bu bölgenin ününü veya prestijini yansıtır.
– Menşe adı, coğrafi kaynak açısından önemlidir ve tüketicilere ürünün kökenini gösterir.
2. Mahreç İşareti:
– Mahreç işareti, bir ürünün belirli bir coğrafi bölgede üretildiğini ve bu coğrafi bölge ile sıkı bir bağlantısı olduğunu gösteren bir sembol veya işarettir.
– Mahreç işareti, tıpkı menşe adı gibi, ürünün kalitesini ve özgünlüğünü vurgular ve bu ürünün belirli bir coğrafi kaynağına ait olduğunu gösterir.
– Mahreç işareti, coğrafi işaretler kategorisine girer ve bu tür işaretlerin korunması özel yasal düzenlemelere tabidir.
– Mahreç işareti, genellikle bir sembol, logos veya işaretle temsil edilir ve bu sembol, ürünün belirli bir coğrafi bölge ile ilişkilendirilmesini sağlar.
Farklar:
– Menşe adı, genellikle bir kelime veya terim olarak ifade edilirken, mahreç işareti sembolik bir işaretle temsil edilir.
– Her iki kavram da ürünlerin coğrafi kaynağını vurgular, ancak menşe adı genellikle bir kelime veya ifadeyle ifade edilen bir terimdir, mahreç işareti ise sembolik bir işaret veya logo ile gösterilir.
– Menşe adı ve mahreç işareti, ürünlerin kökenini gösterme amacına hizmet eder, ancak bunlar hukuki bağlamda farklı koruma ve düzenlemelere tabi olabilirler.
Her iki kavram da tüketicilere ürünlerin kalitesi ve kökeni hakkında bilgi verirken, koruma ve kullanımları hukuki olarak farklıdır ve coğrafi işaretler konusundaki ulusal ve uluslararası yasalara uygun olarak kullanılmalıdır.
Sonuç
Menşe adı ve mahreç işareti, bir mal veya hizmetin belirli bir coğrafi bölgeden kaynaklandığını ve bu bölgedeki üretim özelliklerine sahip olduğunu gösteren işaretlerdir. Bu işaretler, işletmelerin mal veya hizmetlerinin kalitesini ve güvenilirliğini artırmaya ve tüketicilerin yanılmasını önlemeye yardımcı olmaktadır.
Sınai Mülkiyet Kanunu’nda menşe adı ve mahreç işareti ile ilgili olarak oldukça kapsamlı hükümler yer almaktadır. Bu hükümler, menşe adı ve mahreç işaretlerinin doğru bir şekilde korunmasını ve kullanılmasını sağlamaya yöneliktir.
