Sınai Mülkiyet Kanunu Madde 55 SMK m. 55
Tasarım Hakkı ve Kapsamı
Tasarım ve ürün
MADDE 55- (1) Tasarım, ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk, malzeme veya yüzey dokusu gibi özelliklerinden kaynaklanan görünümüdür.
(2) Ürün, bilgisayar programları hariç olmak üzere, endüstriyel yolla veya elle üretilen herhangi bir nesnenin yanı sıra birleşik bir ürün veya bu ürünü oluşturan parçaları, ambalaj gibi nesneleri, birden çok nesnenin bir arada algılanan sunumlarını, grafik sembolleri ve tipografik karakterleri ifade eder.
(3) Birleşik ürün, sökülüp takılma yoluyla değiştirilebilen veya yenilenebilen parçalardan oluşan üründür.
(4) Tasarım; bu Kanun hükümleri uyarınca tescil edilmiş olması hâlinde tescilli tasarım, ilk kez Türkiye’de kamuya sunulmuş olması hâlinde ise tescilsiz tasarım olarak korunur.
Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 55. Maddesinde Tasarım Hakkı ve Kapsamı
Giriş
Tasarım, bir ürünün veya bir malın şeklini, çizgisini, biçimini, renklerini, dokularını, malzemesini veya süslemesini ifade eden bir kavramdır. Tasarımlar, malların veya ürünlerin ayırt edici ve özgün olmasını sağlamaya yardımcı olur.
Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 55. maddesi, tasarım hakkı ve kapsamını düzenlemektedir. Bu maddeye göre, tasarım, ürünün tümü veya bir parçasının çizgi, şekil, biçim, renk, doku veya süslemesinden kaynaklanan görünümüdür. Tasarım, yeni ve ayırt edici olmalıdır.
Tasarım Hakkının Kapsamı
Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 55. maddesine göre, tasarım hakkının kapsamı şunlardır:
- Tasarımla ilgili olarak, tasarımın tescil kapsamındaki tüm unsurlarının kullanılmasını engelleme hakkı.
- Tasarımla ilgili olarak, tasarımın tescil kapsamındaki tüm unsurlarını içeren ürünlerin üretimini, satışını, ithalatını ve ihracatını engelleme hakkı.
- Tasarımla ilgili olarak, tasarımın tescil kapsamındaki tüm unsurlarını içeren ürünlerin reklamını engelleme hakkı.
- Tasarım Hakkının Yenilik ve Ayırt Edicilik Unsurları
Tasarım hakkının oluşması için, tasarımın yeni ve ayırt edici olması gerekir.
- Yenilik: Tasarım, tescil başvuru tarihinden önce, Türkiye’de veya dünyanın herhangi bir yerinde kamuya açıklanmamış veya kullanılmış olmamalıdır.
- Ayırt Edicilik: Tasarım, tescil başvuru tarihinden önce, Türkiye’de veya dünyanın herhangi bir yerinde bulunan ürünlerden ayırt edilebilir olmalıdır.
Tasarım Hakkına Tecavüz
Tasarım hakkı sahibinin izni olmaksızın, tasarımın aynısını veya benzerini üretmek, satmak, ithal etmek veya ihraç etmek, tasarım hakkına tecavüz olarak kabul edilir.
Tasarım Hakkı ve Yargı Kararları
Yargı kararlarında, tasarım hakkı ve kapsamı konusunda çeşitli değerlendirmeler yapılmıştır.
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 2022/304 E., 2022/1031 K. sayılı kararında, “Tasarım, ürünün tümü veya bir parçasının çizgi, şekil, biçim, renk, doku veya süslemesinden kaynaklanan görünümüdür. Tasarım hakkı, tasarımın sahibine, tasarımın kullanımına ilişkin olarak özel haklar sağlar. Tasarım hakkı sahibinin izni olmaksızın, tasarımın aynısını veya benzerini üretmek, satmak, ithal etmek veya ihraç etmek, tasarım hakkına tecavüz olarak kabul edilir.” denilmiştir.
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 2022/456 E., 2022/1450 K. sayılı kararında, “Tasarım hakkı, tasarımın sahibine, tasarımın kullanımına ilişkin olarak özel haklar sağlar. Tasarım hakkı sahibinin izni olmaksızın, tasarımın aynısını veya benzerini üretmek, satmak, ithal etmek veya ihraç etmek, tasarım hakkına tecavüz olarak kabul edilir. Bu fiiller, tasarım hakkı sahibinin mal veya hizmetlerinin itibarına zarar verebilir ve tasarım hakkı sahibinin haklarının ihlaline neden olabilir.” denilmiştir.
Sonuç
Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 55. maddesi, tasarım hakkı ve kapsamını düzenlemektedir. Bu maddeye göre, tasarım, ürünün tümü veya bir parçasının çizgi, şekil, biçim, renk, doku veya süslemesinden kaynaklanan görünümüdür. Tasarım hakkı, tasarımın sahibine, tasarımın kullanımına ilişkin olarak özel haklar sağlar. Tasarım hakkı sahibinin izni olmaksızın, tasarımın aynısını veya benzerini üretmek, satmak, ithal etmek veya ihraç etmek, tasarım hakkına tecavüz olarak kabul edilir.
Marka ve Tasarım Tecavüzünde Zararın Tespiti 2306
Tescilsiz Tasarımlarda Haksız Rekabet; orjinallik ve karıştırılma ihtimali 89
Bardak Tasarımları Arasındaki Benzerlik, Bilgilenmiş Kullanıcı 6165
Tasarım Tecavüzünde Zarar 4699
