Serbest Buluş, Bildirim Yükümlülüğü ve Teklifte Bulunma Yükümlülüğü
MADDE 119– (1) Çalışan, iş sözleşmesi ilişkisi içindeyken serbest bir buluş yaptığı takdirde, durumu geciktirmeden işverene bildirmekle yükümlüdür. Bildirimde, buluş ve gerekiyorsa buluşun gerçekleştirilme şekli hakkında bilgi vermek suretiyle, buluşun gerçek bir serbest buluş sayılıp sayılmayacağı konusunda işverenin bir kanaate varabilmesi sağlanır.
(2) İşveren, buluşun serbest bir buluş olmadığına ilişkin itirazını, kendisine yapılan bildirim tarihinden itibaren üç ay içinde yazılı bir bildirimle ileri sürebilir.
(3) Serbest buluşun işverenin faaliyet alanı içinde değerlendirilebilir olmadığı açıksa, çalışanın bildirim yükümlülüğü yoktur.
(4) Serbest buluş, işletmenin faaliyet alanına girmekteyse veya işletme söz konusu buluşun ilgili olduğu alanda faaliyette bulunmak için ciddi hazırlıklar içindeyse; çalışan, serbest buluşunu iş ilişkisini sürdürmekte olduğu sırada başka bir şekilde değerlendirmeye başlamadan önce, tam hak tanımaksızın uygun şartlar altında buluşundan yararlanma imkânı
vermek için işverene teklifte bulunmakla yükümlüdür. İşveren, teklifin kendisine ulaştığı tarihten itibaren üç ay içinde cevap vermezse, bu konudaki öncelik hakkını kaybeder. İşveren, kendisine yapılan teklifi kabul eder, ancak öngörülmüş şartları uygun bulmazsa, şartlar tarafların talebi üzerine mahkeme tarafından tespit edilir.
Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 119. Maddesi: Serbest Buluş ve Bildirim Yükümlülüğü
Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 119. maddesi, iş sözleşmesi ilişkisi içindeyken serbest buluş yapan çalışanın bildirim yükümlülüğü ve teklifte bulunma yükümlülüğünü düzenlemektedir.
Maddenin genel yorumu
Maddenin genel yorumu, iş sözleşmesi ilişkisi içindeyken çalışanın yaptığı buluşlardan elde ettiği haklara sahip olmasını amaçlamaktadır. Bu madde, çalışanın, işverenin faaliyet alanına giren veya işverenin faaliyet alanına girme potansiyeli olan buluşlardan elde ettiği haklara sahip olmasını sağlarken, işverenin de bu buluşlardan elde ettiği faydalardan yararlanmasına olanak tanımaktadır.
Maddenin alt maddelerinin yorumu
- (1) Çalışan, iş sözleşmesi ilişkisi içindeyken serbest bir buluş yaptığı takdirde, durumu geciktirmeden işverene bildirmekle yükümlüdür.
Bu madde, çalışanın, işverenin faaliyet alanına giren veya işverenin faaliyet alanına girme potansiyeli olan buluşları işverene bildirmesini zorunlu kılmaktadır. Bu bildirim, buluşun teknik özelliklerini, kullanım alanlarını ve buluşun gerçekleştirilme yöntemlerini içermelidir. Çalışanın bu yükümlülüğünü yerine getirmemesi durumunda, işveren buluştan elde ettiği haklara sahip olabilecektir.
- (2) İşveren, buluşun serbest bir buluş olmadığına ilişkin itirazını, kendisine yapılan bildirim tarihinden itibaren üç ay içinde yazılı bir bildirimle ileri sürebilir.
Bu madde, işverenin, çalışanın yaptığı buluşun serbest buluş olmadığına ilişkin itirazını, bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren üç ay içinde ileri sürebileceğini hükme bağlamaktadır. İşverenin bu itirazını ileri sürmesi durumunda, buluşun serbest buluş olup olmadığı konusunda mahkemece karar verilecektir.
- (3) Serbest buluşun işverenin faaliyet alanı içinde değerlendirilebilir olmadığı açıksa, çalışanın bildirim yükümlülüğü yoktur.
Bu madde, işverenin faaliyet alanına girmeyen veya işverenin faaliyet alanına girme potansiyeli olmayan buluşlar için çalışanın bildirim yükümlülüğünün bulunmadığını hükme bağlamaktadır.
- (4) Serbest buluş, işletmenin faaliyet alanına girmekteyse veya işletme söz konusu buluşun ilgili olduğu alanda faaliyette bulunmak için ciddi hazırlıklar içindeyse; çalışan, serbest buluşunu iş ilişkisini sürdürmekte olduğu sırada başka bir şekilde değerlendirmeye başlamadan önce, tam hak tanımaksızın uygun şartlar altında buluşundan yararlanma imkânı vermek için işverene teklifte bulunmakla yükümlüdür.
Bu madde, işverenin faaliyet alanına giren veya işverenin faaliyet alanına girme potansiyeli olan buluşlar için çalışanın, işverene teklifte bulunma yükümlülüğünü hükme bağlamaktadır. Bu teklif, çalışanın buluştan elde ettiği tüm haklara sahip olmasını sağlamayan, ancak işverenin buluştan yararlanmasına olanak tanıyan bir teklif olmalıdır. İşveren, bu teklife üç ay içinde cevap vermezse, bu konudaki öncelik hakkını kaybeder. İşveren, teklifi kabul eder, ancak öngörülmüş şartları uygun bulmazsa, şartlar tarafların talebi üzerine mahkeme tarafından tespit edil
SONUÇ
Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 119. maddesi, çalışanın iş sözleşmesi ilişkisi içindeyken yaptığı serbest buluşlardan elde ettiği haklara sahip olmasını amaçlamaktadır. Bu madde, çalışanın, işverenin faaliyet alanına giren veya işverenin faaliyet alanına girme potansiyeli olan buluşlardan elde ettiği haklara sahip olmasını sağlarken, işverenin de bu buluşlardan elde ettiği faydalardan yararlanmasına olanak tanımaktadır.
Sınai Mülkiyet Kanununun(SMK) 117. Maddesi Çalışan Buluşlarında Hakkaniyete Uygunluk Şartı
Sınai Mülkiyet Kanununun(SMK) 113. Maddesi Çalışanların Buluşları
Sınai Mülkiyet Kanununun(SMK) 118. Maddesi Hizmet Buluşu Hak ve Yükümlülükler
Sınai Mülkiyet Kanununun(SMK) 115. Maddesi İşverenin Buluşa İlişkin Hakkı
Sınai Mülkiyet Kanununun(SMK) 114. Maddesi Hizmet Buluşu Bildirim Yükümlülüğü
