Sınai Mülkiyet Kanunu’nun(SMK) 136. Maddesi
Şartlarda Değişiklik talebi ve zorunlu lisansın iptali
MADDE 136
- Lisans alan veya patent sahibi, zorunlu lisans verilmesinden sonra, zorunlu lisansa göre daha uygun şartlarda sözleşmeye dayalı lisans vermiş olması gibi sonradan ortaya çıkan ve değişikliği haklı kılan olaylara dayanarak mahkemeden zorunlu lisans bedelinde veya şartlarında değişiklik yapılmasını talep edebilir.
- Lisans alan, zorunlu lisanstan doğan yükümlülüklerini ciddi şekilde ihlal ettiği veya sürekli olarak yerine getirmediği takdirde mahkeme, patent sahibinin talebi üzerine, patent sahibinin tazminat hakları saklı kalmak kaydıyla lisansı iptal edebilir.
- Zorunlu lisansın verilmesine neden olan şartların sona ermesi ve tekrarlanma olasılığının ortadan kalkması hâlinde, talep üzerine mahkeme zorunlu lisansı iptal eder.
Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 136. maddesi, zorunlu lisansın verilmesinden sonra ortaya patent sahibi lehine çıkabilecek önemli değişiklikler ile lisans alanın yükümlülüklerini ihlal etmesi hallerinde zorunlu lisansın iptal edilmesi konusunu düzenler. Zorunlu lisans kamu yararına yapılan bir düzenleme olmakla birlikte SMK madde 136 zorunlu lisans alan ile patent sahibi arasındaki ya da diğer bir değişle kamu yararı ile patent sahibi arasındaki dengeyi sağlamak için getirilmiş bir düzenlemedir.
Şimdi, bu maddenin önemli bölümlerini anlamak için adım adım açıklayalım:
- Değişiklik Talebi:
- Lisans alan veya patent sahibi, zorunlu lisansın verilmesinden sonra daha uygun şartlarda bir sözleşme yapılması gibi sonradan ortaya çıkan ve değişikliği haklı kılan olaylara dayanarak mahkemeden zorunlu lisansın bedelinde veya şartlarında değişiklik yapılmasını talep edebilir.
- Yani, eğer lisans alan veya patent sahibi, zorunlu lisansın şartlarının değişmesini gerektirecek bir durum ortaya çıkarsa, mahkemeden bu değişiklikleri yapılmasını talep edebilirler. Örneğin, lisans alanın teknolojiyi daha etkin kullanabileceğini gösteren kanıtlar varsa, lisans şartlarında bir değişiklik talep edebilir.
- Lisansın İptali:
- Lisans alan, zorunlu lisanstan doğan yükümlülüklerini ciddi şekilde ihlal ettiği veya sürekli olarak yerine getirmediği takdirde mahkeme, patent sahibinin talebi üzerine, patent sahibinin tazminat hakları saklı kalmak kaydıyla lisansı iptal edebilir.
- Yani, lisans alanın zorunlu lisansa bağlı yükümlülüklerini ihlal etmesi veya sürekli olarak yerine getirmemesi durumunda, patent sahibi mahkemeden lisansın iptal edilmesini talep edebilir. Ancak, bu durumda patent sahibinin tazminat hakları saklı tutulur.
- Zorunlu Lisansın İptali:
- Zorunlu lisansın verilmesine neden olan şartların sona ermesi ve tekrarlanma olasılığının ortadan kalkması durumunda, talep üzerine mahkeme zorunlu lisansı iptal edebilir.
- Yani, eğer zorunlu lisansın verilmesine neden olan koşullar artık geçerli değilse veya tekrarlanma olasılığı yoksa, mahkeme zorunlu lisansın iptal edilmesini talep üzerine gerçekleştirebilir.
Bu maddenin temel amacı, sınai mülkiyet hakları çerçevesinde adil bir denge sağlamak ve lisansın verilmesiyle ilgili durumlarda taraflar arasında uygun bir çözüm bulmaktır. Bu sayede, lisanslama süreci adil ve dengeli bir şekilde yürütülerek, hem lisans alanın hem de patent sahibinin hakları korunmuş olur.
