Sınai Mülkiyet Kanunu’nun(SMK) 137. Maddesi
Sözleşmeye Dayalı Lisans Hükümlerinin Uygulanabilirliği
MADDE 137- (1) 129 ila 136. maddelerdeki hükümlere aykırı olmamak üzere, 125. ve 126. maddelerde belirtilen sözleşmeye dayalı lisans ile ilgili hükümler zorunlu lisansa da uygulanır
Sınai Mülkiyet Kanunu Madde 137: Zorunlu Lisansta Sözleşmeye Dayalı Lisans Hükümlerinin Uygulanabilirliği
Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 137. maddesi, zorunlu lisans kapsamında sözleşmeye dayalı lisans hükümlerinin de uygulanabilirliğini düzenlemektedir. Bu madde, patent sahibinin izni olmadan üçüncü kişilere lisans verilmesine imkan tanıyan zorunlu lisans sisteminin işleyişine dair önemli bir çerçeve çizmektedir.
Bu maddeyi anlamak için, öncelikle zorunlu lisans ve sözleşmeye dayalı lisans arasındaki farkları kavramak önemlidir.
- Sözleşmeye dayalı lisans: Patent sahibi ve lisansör arasında, patentin kullanımı için yapılan bir sözleşmedir. Bu sözleşme, lisansın kapsamını, süresini, ücretini ve diğer şartlarını belirler.
- Zorunlu lisans: Belirli koşulların varlığı halinde, patent sahibinin izni olmaksızın, üçüncü bir kişiye patent kullanımı için verilen lisanstır. Bu koşullar şunlardır:
- Patentin, kamu yararı için gerekli olması
- Patentin, Türkiye’de yeterince üretilmemesi veya kullanılmaması
- Patent sahibinin, lisans vermeyi reddetmesi veya makul olmayan şartlar sunması
Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 137. maddesi, zorunlu lisansın, sözleşmeye dayalı lisansın bir alt türü olarak kabul edilebileceğini göstermektedir. Bu maddeye göre, zorunlu lisansa ilişkin hükümler, sözleşmeye dayalı lisans hükümleriyle çelişmediği sürece uygulanır.
Bu maddeyi yorumlarken dikkat edilmesi gereken bazı noktalar şunlardır:
- Zorunlu lisans, patent sahibinin haklarını ihlal etmemelidir.
- Zorunlu lisans, kamu yararı gözetilerek verilmelidir.
- Zorunlu lisansın şartları, adil ve makul olmalıdır.
Madde 137’nin Uygulanması:
Madde 137’ye göre, 129. ila 136. maddeler arasında yer alan zorunlu lisans ile ilgili hükümler saklı kalmak kaydıyla, 125. ve 126. maddelerde belirtilen sözleşmeye dayalı lisans hükümleri zorunlu lisansa da uygulanacaktır.
Bu, zorunlu lisans kapsamında verilecek lisanslarda da aşağıdaki hükümlerin dikkate alınması gerektiği anlamına gelmektedir:
- Lisansın kapsamı: Zorunlu lisans, patent hakkının tümünü veya bir kısmını kapsayabilir.
- Lisans ücreti: Zorunlu lisans ücreti, patent sahibinin meşru menfaatlerini gözeterek ve kamu yararını göz önünde bulundurarak belirlenir.
- Lisansın süresi: Zorunlu lisansın süresi, kamu yararı veya rekabetin korunması gibi zorunluluk gerekçesinin ortadan kalkmasına kadar devam eder.
- Lisansın devri: Zorunlu lisans, patent sahibinin izni olmadan devredilemez.
Sonuç:
Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 137. maddesi, zorunlu lisans ve sözleşmeye dayalı lisans arasındaki ilişkiyi netleştirerek her iki lisans türünün uyumlu bir şekilde işleyişini sağlamaktadır. Bu madde, patent hakkının korunması ile kamu yararı ve rekabetin korunması arasındaki dengeyi gözeterek patent sisteminin adil ve işlevsel bir şekilde işlemesine katkıda bulunmaktadır.
Sınai Mülkiyet Kanununun(SMK) 129. Maddesi ZORUNLU LİSANS
Sınai Mülkiyet Kanununun(SMK) 136. Zorunlu Lisansın İptali
Sınai Mülkiyet Kanunu(SMK) Madde 132 Patentin Kamu Yararına Zorunlu Lisansı
http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/ET001861.pdf
