FİKİR VE SANAT ESERLERİ KANUNU(FSEK) M. 17 Eser Sahibinin Zilyed ve Malike Karşı Hakları

Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu 17. Maddesi – Eser Sahibinin Zilyed ve Malike Karşı Hakları

FSEK m. 17/1; Eser sahipleri, belirli durumlarda, güzel sanat eserleri ya da yazarların ve bestecilerin el yazısıyla yazılmış eserlerinin asıllarını geçici bir süre kullanma hakkına sahiptir. Bu hak, koruma şartlarına uyulması koşuluyla uygulanabilir. Ticari satışlarda, bu hak alıcılara açıkça bildirilmelidir.

FSEK m. 17/2; Eserin maliki, eser sahibi ile yapmış olduğu sözleşme şartlarına göre eser üzerinde tasarruf edebilir. Ancak eseri bozamaz ve yok edemez ve eser sahibinin haklarına zarar veremez.

FSEK m. 17/3; Eserin tek ve özgün olması durumunda, eser sahibi geçmiş dönemleri kapsayan sergi ve çalışmalarda kullanmak üzere eseri talep edebilir. Bu kullanım, eser sahibinin eseri geri iade etme şartıyla yapılır.

---

FSEK m. 17 Madde Madde Açıklama ve Yorumlar

1. Eser Sahibinin Kullanım Hakkı:

   • FSEK m. 17’ye göre; Güzel sanat eserleri ve el yazısıyla yazılmış eserlerin asıllarından, belirli durumlarda geçici olarak yararlanabilir.
   • Bu hak, eser sahibinin sanatsal veya akademik çalışmalarını desteklemeyi amaçlar.

2. Eserin Korunması:

   • FSEK m. 17’ye göre; Eseri koruma şartları yerine getirilmelidir. Bu şartlar eserin fiziksel ve sanatsal bütünlüğünü kapsar.

3. Ticari Satışlarda Bildirim:

   • FSEK m. 17’ye göre; Eserin satışı sırasında alıcılara, eser sahibinin hakları açıkça bildirilmelidir. Bu bildirim, müzayede kataloglarında veya ilgili belgelerde yer almalıdır.

4. Eseri Bozma veya Yok Etme Yasağı:

   • FSEK m. 17′ye göre; Eserin maliki, eseri bozma, yok etme veya eser sahibinin haklarına zarar verme hakkına sahip değildir.

5. Tek ve Özgün Eserlerde Ek Hak:

   • FSEK m. 17′ye göre; Eserin tek ve özgün olması halinde, eser sahibi, sergiler ve çalışmalar için geçici olarak eseri isteyebilir. Ancak eser, kullanım sonrasında iade edilmelidir.

---

Yorumlar ve Önemli Noktalar

• Sanat ve Yaratıcılık Hakkı Korunuyor: FSEK m. 17; eser sahibinin sanatsal ve yaratıcı çalışmalarına devam edebilmesi için önemli bir destek sağlar.
• Ticari Alanda Şeffaflık: FSEK m. 17; Alıcılara açıkça bilgi verilmesi, eser sahiplerinin haklarının korunmasında önemli bir adımdır.
• Mülkiyet ve Fikir Hakları Dengesi: FSEK m. 17; Eserin sahibi ve maliki arasında dengeli bir ilişki kurularak hem fikir hem de mülkiyet hakları korunur.

  ---

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı (E. 2017/11-137, K. 2020/806, T. 21.10.2020) Özet

Konu: Maddi ve Manevi Tazminat

Davacı, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) kapsamında eserden kaynaklanan mali ve manevi haklarının ihlal edildiğini ileri sürerek tazminat talebinde bulunmuştur. Uyuşmazlık, davalı belediyenin proje sahibi, diğer davalı şirketin ise organizatör olduğu “Nişantaşı Sanat Parkı” projesi kapsamında davacıya ait eser niteliğindeki bankın korunmaması ve çalınmasıyla ilgilidir.

---

Mahkeme Süreci

1. Davacı Tarafın İddiası:

   • Davacı, sanat parkı projesinde sergilenmek üzere yaptığı bankın, 3 yıl sonra kendisine iade edilmesi gerekirken parkta çalındığını belirtmiştir.
   • Davalıların eseri koruma konusunda yeterli özeni göstermediğini savunarak maddi ve manevi tazminat talep etmiştir.

2. Davalıların Savunması:

   • Davalı şirket, projede organizatör olduğunu, eseri koruma yükümlülüğü olmadığını iddia etmiştir.
   • Davalı belediye ise, gece vakti parkta güvenlik görevlisi bulunmadığını ve kamera sisteminin olaydan sonra kurulduğunu belirtmiş, eserin korunamamasından sorumlu olmadığını savunmuştur.

3. Yerel Mahkeme Kararı:

   • İstanbul 1. Fikrî ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi, eserin parkta sergilenmesine davacının rıza göstermiş olduğunu ve eserin maruz kalabileceği riskleri kabul etmesi gerektiğini belirterek davayı reddetmiştir.

4. Yargıtay 11. Hukuk Dairesi Bozma Kararı:

   • Daire, davalıların eser üzerinde objektif özen yükümlülüğünü yerine getirmeleri gerektiğini vurgulayarak kararı bozmuştur. Eserin korunması için alınması gereken tedbirlerin yeterliliği değerlendirilmeden verilen kararın hatalı olduğunu belirtmiştir.

5. Direnme Kararı ve Temyiz:

   • Yerel mahkeme önceki kararında direnmiştir. Bunun üzerine davacı, kararı temyiz ederek Hukuk Genel Kurulu’na taşımıştır.

---

Hukuk Genel Kurulu’nun Değerlendirmesi

• Eser Sahipliği ve Haklar:

  • FSEK’e göre eser sahibi, eserin manevi ve mali haklarına sahiptir. Malik, eserin somutlaştığı eşyanın sahibi olsa da eser sahibinin haklarına riayet etmek zorundadır.
  • Davalı belediye, eserin koruması altındaki bir parkta sergilenmesine izin vermiştir. Bu nedenle eser üzerindeki koruma sorumluluğu bulunmaktadır.

• Objektif Özen Yükümlülüğü:

  • Davalılar, eser üzerinde kötü niyetli müdahaleleri önleyecek güvenlik önlemlerini almakla yükümlüdür.
  • Ancak dava konusu parkta güvenlik görevlilerinin yalnızca gündüz saatlerinde bulunması ve kamera sisteminin olaydan sonra kurulmuş olması, eserin korunamadığını göstermektedir.

• Genel Kurul’un Kararı:

  • Yerel mahkemenin direnme kararı usul ve yasaya aykırı bulunarak bozulmuştur.
  • Mahkeme, davalıların koruma yükümlülüklerini yerine getirip getirmediğini detaylı şekilde incelemelidir.

---

Sonuç

Direnme kararı, Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin bozma kararı ve genişletilmiş gerekçeler doğrultusunda bozulmuştur. Davalıların objektif özen yükümlülüğünü yerine getirip getirmediğinin araştırılması gerektiğine hükmedilmiştir.

---

http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/45821.pdf

Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu(FSEK) m. 18 Mali Hakların Kullanılması

---

#FikirVeSanatEserleri, #EserSahibiHakları, #GüzelSanatEserleri, #ElYazmasıEserler, #KorumaŞartları, #TelifHakları, #MalikHakları, #TasarımVeSanat, #EserHakları, #EserKoruma #FSEK17