Lisans Sözleşmelerinde Yazılı Şekil Şartı, Sicile Kayıt ve Uluslararası Boyutlar: Rehber Niteliğinde Bir İnceleme
1. Giriş
Marka lisans sözleşmesi, sınai mülkiyet haklarının devri veya kullanımına yönelik önemli bir hukuki işlemdir. Türk hukukunda, marka lisans sözleşmesi ile ilgili düzenlemeler özellikle Sınai Mülkiyet Kanunu (SMK)’nın 148. maddesinde yer alır. Bu rehber yazıda, marka lisans sözleşmesi kapsamındaki yazılı şekil şartı, sicile kayıt süreci ve uluslararası boyutları,
2. Lisans Sözleşmelerinin Yazılı Şekil Şartı
SMK’nın 148/4. maddesi, marka lisans sözleşmesi gibi hukuki işlemlerin yazılı şekilde yapılmasını zorunlu kılar:
“Hukuki işlemler, yazılı şekle tabidir.”
Bu hüküm, marka lisans sözleşmesi gibi lisans işlemlerinde yazılı şeklin bir geçerlilik şartı olduğunu açıkça ortaya koyar. Noter tasdiki ise bu zorunluluğun bir parçası değildir, ancak ispat kolaylığı sağlar.
Pratikte Noter Onayı
Noter tasdiki, özellikle marka lisans sözleşmesi tarafları arasında ileride doğabilecek uyuşmazlıkları önlemek için faydalı bir adımdır.
Örnek:
Bir markanın kullanımı için yapılan marka lisans sözleşmesinde, yalnızca yazılı şekil yeterlidir. Ancak marka lisans sözleşmesinin noter onayı alması, hukuki işlem tarihinin ve tarafların rızasının ispatı açısından avantaj sağlar.
3. Lisans Sözleşmelerinin Sicile Kaydedilmesi
SMK’nın 148/5. maddesi, marka lisans sözleşmesi gibi işlemlerin sicile kaydedilebileceğini düzenler:
“Hukuki işlemler taraflardan birinin talebi, ücretin ödenmesi ve yönetmelikle belirlenen diğer şartların yerine getirilmesi hâlinde sicile kaydedilir ve Bültende yayımlanır.”
Bu düzenleme, marka lisans sözleşmesi sicile kaydedilmesinin yalnızca açıklayıcı nitelikte olduğunu ifade eder. Sicile kaydedilmeyen bir marka lisans sözleşmesi, taraflar arasında geçerli olmakla birlikte, üçüncü kişilere karşı ileri sürülemez.
Örnek:
Marka sahibi, Türkiye’de bir markanın kullanım hakkını bir distribütöre devretmiştir. Ancak bu marka lisans sözleşmesi sicile kaydedilmemiştir. Bu durumda, distribütör üçüncü kişilere karşı haklarını ispatlamakta zorluk yaşayabilir.
4. Uluslararası Boyut: Çok Hukuklu Marka Lisans Sözleşmeleri
Uluslararası bir marka lisans sözleşmesi, taraflardan birinin yurtdışında bulunması halinde ek hukuki prosedürler gerektirir. Bunlar marka lisan sözleşmesinin noter işlemleri, apostil süreci ve hukuk seçimi gibi unsurlardır.
4.1. Yurtdışında İmza ve Noter İşlemleri
Bir marka lisans sözleşmesi taraflarından biri yurtdışındaysa, sözleşmenin yazılı şekilde düzenlenmesinin yanı sıra, taraf ülkelerdeki noter prosedürlerinin de tamamlanması gerekir.
- Noter Onayı: Yurtdışında düzenlenen bir marka lisans sözleşmesi genellikle yerel noter tarafından onaylanır.
- Apostil İşlemi: Lahey Apostil Sözleşmesi’ne taraf ülkeler arasında, noter onaylı marka lisans sözleşmesi için apostil alınması gerekir.
Örnek:
Bir İngiliz şirketi, Türkiye’de bir markanın kullanım hakkını almak için bir marka lisans sözleşmesi düzenlemiştir. Bu sözleşme İngiltere’de noter tasdiki almış ve ardından apostil işlemi uygulanmıştır. Bu süreç, Türkiye’de sözleşmenin geçerliliği için gereklidir.
4.2. Hukuk Seçimi ve Tahkim
Uluslararası marka lisans sözleşmeleri, taraflar arasında hangi hukukun uygulanacağını belirlemek için özel düzenlemeler gerektirir. Türk hukuku, genellikle Türkiye’de düzenlenen lisans sözleşmelerinde tercih edilir.
- Tahkim Şartı: Birçok uluslararası marka lisans sözleşmesi, uyuşmazlıkların çözümü için tahkim şartı içerir. Bu, tarafların uluslararası tahkim merkezlerine başvurarak daha hızlı sonuç almasını sağlar.
5. Özet ve Öneriler
Marka lisans sözleşmesi, hukuki geçerlilik ve tarafların haklarının korunması açısından dikkatle hazırlanmalıdır. Ana noktalar:
- Yazılı Şekil: Marka lisans sözleşmesi için yazılı şekil şarttır; noter onayı zorunlu değil, ancak önerilir.
- Sicile Kayıt: Sicile kaydedilmeyen bir marka lisans sözleşmesi, iyi niyetli üçüncü kişilere karşı ileri sürülemez.
- Uluslararası Prosedürler: Apostil, noter onayı ve hukuk seçimi gibi unsurlar uluslararası işlemlerde kritik önemdedir.
SMK m. 24 Marka Lisans Sözleşmesi İnhisari Lisans İnhisari Olmayan Lisans
SMK Uyarınca Marka Lisans Sözleşmeleri
Marka Sahibi Tarafından Lisans Yoluyla Verilmiş Hakları İzinsiz Genişletmek
