İngiltere’de şirket sahipleri için çalışan istihdam etmek, belirli yasal ve mali yükümlülükleri beraberinde getirir. Bunlardan en önemlisi PAYE (Pay As You Earn – Kazandıkça Öde Vergi Sistemi)’dir. PAYE, çalışan maaşlarından vergi ve Ulusal Sigorta (National Insurance) kesintilerini yapıp, bunları HMRC’ye (İngiltere Gelir ve Gümrük İdaresi) düzenli olarak bildirmenizi gerektirir.
Bu rehberde, PAYE sistemini kurma, vergi oranları, işveren sorumlulukları ve süreç yönetimi hakkında detaylı bilgiler bulabilirsiniz.
1. PAYE Nedir? Kimler İçin Zorunludur?
PAYE (Pay As You Earn), çalışanların maaşlarından gelir vergisi (Income Tax) ve Ulusal Sigorta (National Insurance Contributions – NIC) kesintisini yaparak, işveren tarafından doğrudan HMRC’ye iletilmesini sağlayan bir sistemdir.
Kimler PAYE Kaydı Yapmalıdır?
Şirketinizde çalışanlar varsa, veya kendinize maaş ödemek istiyorsanız, aşağıdaki koşullarda PAYE kaydı zorunludur:
✔ Çalışana haftalık 123 GBP’den fazla maaş ödeniyorsa
✔ Çalışan, işverenin sağladığı yan haklardan (ör. şirket aracı, özel sağlık sigortası) yararlanıyorsa
✔ Çalışan için gelir vergisi veya Ulusal Sigorta ödemesi gerekiyorsa
🛑 Sadece serbest çalışan (freelancer) çalıştıran işletmeler için PAYE zorunlu değildir.
2. PAYE Nasıl Kaydedilir?
a) Şirketinizi HMRC’ye İşveren Olarak Kaydetme
Şirketinizde çalışan istihdam etmeye başlamadan önce, HMRC’ye işveren olarak kayıt yaptırmalısınız.
📌 Kayıt için: HMRC PAYE Kayıt Sayfası
🛑 Kayıt işlemi 5 ila 10 iş günü sürebilir, bu yüzden çalışanı işe almadan önce süreci başlatmalısınız.
b) PAYE Reference ve Accounts Office Reference Alma
PAYE kaydı tamamlandıktan sonra HMRC size:
✔ PAYE Reference Number (İşveren referans numarası)
✔ Accounts Office Reference Number (Bordro ve vergi işlemleri için hesap numarası)
gönderecektir. Bu numaralar, çalışanların vergi hesaplamaları ve HMRC’ye yapılacak ödemeler için gereklidir.
3. Çalışan Maaşından Hangi Kesintiler Yapılır?
İngiltere’de çalışan maaşlarından 3 temel kesinti yapılır:
1️⃣ Gelir Vergisi (Income Tax)
2️⃣ Ulusal Sigorta (National Insurance – NIC)
3️⃣ Ek Kesintiler (Örn. Emeklilik Katkıları, Öğrenci Kredisi Kesintileri)
Gelir Vergisi Oranları (2024-2025):
Yıllık Gelir (£)
Vergi Oranı (%)
12,570’ye kadar
0% (Vergisiz Kişisel Ödenek)
12,571 – 50,270
20% (Temel Oran)
50,271 – 125,140
40% (Yüksek Oran)
125,141+
45% (Ekstra Oran)
Ulusal Sigorta Oranları (2024-2025):
Maaş Aralığı (£)
İşçi Katkısı (%)
İşveren Katkısı (%)
£123’ün altı
0%
0%
£123 – £242
0%
13.8%
£242 – £967
10%
13.8%
£967 ve üstü
2%
13.8%
4. Maaş Ödemesi ve HMRC’ye Raporlama
1️⃣ Maaş Bordrosu (Payroll) Hazırlayın
• Çalışanların maaşlarını hesaplayın.
• Vergi ve NIC kesintilerini belirleyin.
• Net maaşı bulun.
2️⃣ Real Time Information (RTI) Bildirimi Yapın
• Her maaş ödemesinden önce HMRC’ye RTI (Gerçek Zamanlı Bilgilendirme) raporu göndermelisiniz.
• Bu bildirim, çalışanlara ödenen maaşı ve kesintileri içermelidir.
📌 Bildirimi Payroll yazılımları (Xero, QuickBooks, Sage) veya HMRC’nin online hizmeti ile yapabilirsiniz.
3️⃣ PAYE Ödemelerini HMRC’ye Yatırın
• Vergi ve sigorta kesintilerini takip eden ayın 22’sine kadar HMRC’ye ödeme yapmalısınız.
• Geç ödeme cezaları uygulanabilir.
5. İşverenin Yasal Sorumlulukları
✔ Çalışanların kimlik ve çalışma iznini kontrol etmek
✔ Çalışanları Emeklilik Planı’na (Workplace Pension) kaydetmek
✔ Vergi kodlarını ve maaş detaylarını güncellemek
✔ Çalışanlara yıllık P60 belgesi (Yıllık Gelir Vergisi Özeti) sunmak
✔ Ayrılan çalışanlar için P45 formu (İşten Ayrılma Belgesi) vermek
SSS: PAYE Hakkında En Çok Sorulan Sorular
1. Tek çalışanım var, yine de PAYE kaydı yaptırmalı mıyım?
Eğer çalışanınız haftalık £123’ten fazla kazanıyorsa, PAYE kaydı zorunludur.
2. Kendime maaş ödemek için PAYE sistemine kayıt yaptırabilir miyim?
Evet, eğer kendinizi çalışan olarak göstermek istiyorsanız, PAYE sistemine kayıt olabilirsiniz.
3. PAYE sistemine kayıt yaptırmazsam ceza alır mıyım?
Evet, çalışan istihdam edip PAYE kaydı yaptırmamak HMRC tarafından ciddi cezalara yol açabilir.
4. PAYE ödeme tarihlerine uymazsam ne olur?
Geciken ödemeler için %5 ila %15 arasında cezalar uygulanabilir.
5. Maaşları manuel olarak mı hesaplamalıyım?
Hayır, genellikle bir payroll yazılımı (örn. Xero, QuickBooks, Sage) kullanmanız önerilir.
Sonuç: İngiltere’de PAYE Sistemi Yönetimi
İngiltere’de çalışan çalıştırmak isteyen her işveren için PAYE kaydı yaptırmak ve maaş ödemelerini vergiye uygun şekilde yönetmek zorunludur. HMRC ile düzenli raporlama yaparak ve kesintileri zamanında ödeyerek cezaları önleyebilir ve işletmenizi yasalara uygun şekilde yönetebilirsiniz.
📌 Uzun vadede, bir muhasebeci veya payroll hizmeti almak süreçleri kolaylaştıracaktır.
📌 İlgili Hashtagler:
#PAYE #İngiltereVergi #HMRC #UKPayroll #İngilteredeŞirketKurma #UlusalSigorta #UKBusiness #UKTax #İşverenRehberi
