Tazminat Davası (FSEK Madde 70 Açıklaması)
Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun (FSEK) 70. maddesi, eser sahiplerinin mali ve manevi haklarına yönelik ihlaller sonucunda uğradıkları zararlar için tazminat talep etme hakkını düzenler. Bu maddeye göre, hakları ihlal edilen kişiler hem manevi tazminat hem de mali tazminat talebinde bulunabilirler.
Sadeleştirilmiş Metin (FSEK Madde 70)
1. Manevi Hak İhlali Durumunda:
Manevi hakları ihlal edilen kişi, yaşadığı manevi zararın giderilmesi için manevi tazminat davası açabilir.
Mahkeme, tazminatı sadece para ile sınırlı tutmayabilir; para dışında başka bir manevi tazminat şekline de karar verebilir (örneğin, özür dileme, kamuya açıklama yapma gibi).
2. Mali Hak İhlali Durumunda:
Mali hakları ihlal edilen kişi, eğer ihlali yapan kişi kusurluysa, haksız fiil hükümlerine göre mali tazminat talep edebilir.
Bu tazminat, eser sahibinin maddi kayıplarını telafi etmeye yöneliktir.
3. Ek Olarak Kar Payı Talebi:
Manevi veya mali hakları ihlal edilen kişi, tazminata ek olarak, ihlal sonucu elde edilen haksız kazancın da kendisine verilmesini isteyebilir.
Bu durumda, daha önce 68. maddeye göre talep edilen bedel (örneğin tazminat tutarı) indirilir.
Detaylı Açıklama
1. Manevi Tazminat Davası (Manevi Hak İhlali Durumunda)
• Ne Zaman Açılır?
Eser sahibinin kişilik hakları, itibarı veya sanatsal değerleri zedelenmişse (örneğin, eserin izinsiz değiştirilmesi, yanlış kişi adına yayımlanması, sahibinin adının belirtilmemesi gibi durumlar).
• Neleri Kapsar?
• Para Tazminatı: Mahkeme, yaşanan zararın büyüklüğüne göre manevi tazminat miktarına hükmedebilir.
• Para Dışında Tazminat: Mahkeme ayrıca, bir özür yayınlanması, hatalı yayınların düzeltilmesi veya eser sahibinin itibarını geri kazandıracak başka önlemlere de karar verebilir.
• Örnek:
Bir sanatçının eseri izinsiz değiştirilerek yayımlanmışsa, sanatçı hem para tazminatı hem de kamuya açık bir özür talep edebilir.
2. Mali Tazminat Davası (Mali Hak İhlali Durumunda)
• Ne Zaman Açılır?
Eser sahibinin mali hakları (çoğaltma, yayma, temsil hakkı gibi) ihlal edilmişse ve bu ihlalde kusur varsa.
• Kusur Şartı:
Mali tazminat için ihlali yapanın kusurlu olması gerekir. Yani kişi, ihlali kasten veya ihmalkâr davranışlarıyla gerçekleştirmiş olmalıdır.
• Hangi Zararlar Karşılanır?
• Eser sahibinin kaybettiği gelir (örneğin izinsiz satılan kitaplar nedeniyle elde edilemeyen kazanç).
• İhlal sonucu doğrudan maddi zarara uğranan durumlar.
• Örnek:
Bir müzik eseri izinsiz bir reklamda kullanılmışsa, eser sahibi hem kaybettiği geliri hem de haksız kazancı talep edebilir.
3. Ek Olarak Kar Payı Talebi (Haksız Kazancın İadesi)
Eser sahibi, tazminatın yanında şu talepte de bulunabilir:
• Haksız Kazancın İadesi: İhlali yapan kişi, bu ihlal sonucu elde ettiği kazancı eser sahibine ödemek zorunda kalabilir.
• Bu durumda, daha önce talep edilen tazminat miktarında indirim yapılır (FSEK Madde 68’e göre belirlenen bedel düşürülür).
• Örnek:
Bir yayınevi, izinsiz bir şekilde 10.000 adet kitap basıp satmışsa, eser sahibi bu satıştan elde edilen kazancın da kendisine verilmesini isteyebilir.
Mahkemenin Değerlendirme Kriterleri:
Mahkeme, tazminata karar verirken şu unsurları dikkate alır:
• İhlalin boyutu ve süresi
• Eser sahibinin uğradığı zarar
• İhlali yapan kişinin kusur durumu
• Eserin ekonomik ve sanatsal değeri
Sonuç:
FSEK Madde 70, eser sahiplerinin hem manevi hem de mali zararlarını telafi etmek için başvurabilecekleri önemli bir hukuki yoldur. Bu madde sayesinde eser sahipleri, sadece uğradıkları zararın karşılanmasını değil, aynı zamanda ihlalin yaratmış olabileceği olumsuz etkilerin de düzeltilmesini talep edebilirler.
#FSEK #TazminatDavası #ManeviTazminat #MaliTazminat #EserSahibiHakları #Hukuk #HaksızFiil #HaksızKazanç #FSEK70 #FikirSanatEserleri
