TTK M. 55/8: Hukuka Aykırı Diğer Tüm Ticari Uygulamalar – Kapsamlı Değerlendirme
Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) 55. maddesinin 8. fıkrası, haksız rekabetin yalnızca belirli örneklerle sınırlı olmadığını, dürüstlük kurallarına aykırı olan her türlü ticari uygulamanın da bu kapsamda değerlendirileceğini belirtmektedir.
Bu hüküm, belirtilen haksız rekabet türlerinin ötesinde, ticari hayatta etik olmayan, rakiplere zarar veren ve piyasanın adil işleyişini bozan her türlü davranışın haksız rekabet olarak değerlendirilmesini sağlamaktadır.
Bu yazımızda, TTK M. 55/8’in kapsamını, hukuka aykırı ticari uygulamaların neler olabileceğini, hukuki sonuçlarını ve işletmelerin bu tür uygulamalardan nasıl kaçınması gerektiğini detaylı bir şekilde ele alacağız.
1. TTK M. 55/8’in Kapsamı: Genel İlke ve Esneklik
Türk Ticaret Kanunu’nun 55. maddesinin 8. fıkrası şu şekildedir:
“Yukarıdaki bentlerde sayılanlardan başka, dürüstlük kuralına aykırı ve özellikle rakipleri veya tüketicileri yanıltıcı, onların kararlarını etkileyen ya da piyasanın bozulmasına yol açan diğer tüm ticari uygulamalar haksız rekabet sayılır.”
Bu hüküm, TTK 55’in önceki bentlerinde sayılan haksız rekabet türlerini sınırlayıcı değil, genişletici bir yorum sunmaktadır. Yani, haksız rekabet sadece 55. maddede açıkça belirtilen durumlarla sınırlı değildir; dürüstlük ilkesine aykırı tüm ticari faaliyetler de bu kapsama girebilir.
Temel Unsurlar:
✅ Dürüstlük kuralına aykırılık – Hukuken korunması gereken rekabetin bozulması
✅ Yanıltıcılık – Rakipleri, tüketicileri veya iş ortaklarını yanlış yönlendirme
✅ Piyasa dengesini bozma – Ticari ortamı adil olmayan bir hale getirme
2. Hukuka Aykırı Ticari Uygulamalar Nelerdir?
TTK M. 55’in önceki bentlerinde açıkça belirtilmemiş olsa da, aşağıdaki hukuka aykırı ticari uygulamalar da haksız rekabet kapsamında değerlendirilebilir.
A) Tedarik Zinciri Manipülasyonu ve Rakip Firmalara Engelleme
Bazı işletmeler, rakip firmaların ürün veya hizmet almasını zorlaştırarak piyasa dengesini bozabilir.
Örnekler:
✔ Rakip firmaların hammadde veya malzeme tedarikini engellemek için tedarikçileri baskı altına almak
✔ Rakiplere mal veya hizmet vermek istemeyen üreticileri zorlamak
✔ Rakibin lojistik veya dağıtım kanallarını hukuka aykırı biçimde kısıtlamak
📌 Hukuki Sonuç:
• Rekabet Kurumu tarafından piyasa dengesini bozan uygulamalara karşı yaptırım uygulanabilir.
• Mahkeme, haksız rekabetin durdurulmasına karar verebilir.
B) Rakip Firmaların Çalışanlarını Haksız Şekilde Çekmeye Çalışmak
İş dünyasında çalışan transferleri olağan bir durumdur, ancak bazı durumlar haksız rekabet kapsamında değerlendirilebilir.
Örnekler:
✔ Rakip firma çalışanlarına hukuka aykırı teşvikler sunarak, işyerlerinden ayrılmalarını sağlamak
✔ Rakip işletmeden ayrılan çalışanları, önceki işyerine zarar verecek şekilde konumlandırmak
✔ Rakip firma çalışanlarına baskı yaparak işyerlerini değiştirmeye zorlamak
📌 Hukuki Sonuç:
• İş hukuku ve haksız rekabet hükümleri çerçevesinde tazminat davası açılabilir.
• Çalışanların gizli bilgileri yeni işyerinde kullanması halinde, ticari sırların korunmasına ilişkin davalar gündeme gelebilir.
C) Piyasayı Manipüle Etmek ve Yapay Fiyat Artışı veya Düşüşü Yaratmak
Bazı firmalar, rekabet avantajı sağlamak için yapay fiyat artışları veya düşüşleri yaparak tüketiciyi ve piyasayı yanıltabilir.
Örnekler:
✔ Tüketicileri yanıltmak için fiyatları önce artırıp sonra büyük bir indirim varmış gibi göstermek
✔ Rakip firmaların fiyat politikalarını bozmak amacıyla belirli bir ürünü maliyetin altında satmak (yıkıcı fiyatlandırma)
✔ Talep üzerinde manipülasyon yaparak rakip firmaların stoklarını yönetmesini zorlaştırmak
📌 Hukuki Sonuç:
• Rekabet Kurulu tarafından para cezası uygulanabilir.
• Mahkemeler, yapay fiyatlandırmalar nedeniyle tazminata hükmedebilir.
D) Sahte İşbirliği veya Yatırım Bilgileri ile Yanıltıcı Açıklamalar Yapmak
Şirketler bazen ticari itibarlarını artırmak için gerçeğe aykırı yatırım, işbirliği veya büyüme açıklamaları yapabilir.
Örnekler:
✔ Gerçekte olmayan yatırımcıları varmış gibi göstermek
✔ Rakipleri zor durumda bırakmak için sahte birleşme veya işbirliği duyuruları yapmak
✔ Yatırımcıları veya müşterileri yanıltmak için abartılı büyüme rakamları paylaşmak
📌 Hukuki Sonuç:
• Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından cezai işlem uygulanabilir.
• Tüketiciyi yanıltıcı beyanlar nedeniyle tazminat davaları açılabilir.
E) Dijital Ortamda Haksız Rekabet ve Algı Manipülasyonu
İnternet ve sosyal medya, haksız rekabetin yeni bir boyutunu oluşturmuştur.
Örnekler:
✔ Rakip firmalar hakkında sahte olumsuz müşteri yorumları oluşturmak
✔ Rakip firma hakkında yanlış haberler yaymak
✔ Sosyal medya platformlarında rakip firmaları kötüleyen sahte hesaplar açmak
📌 Hukuki Sonuç:
• Bilişim suçları kapsamında cezai işlem uygulanabilir.
• Ticaret mahkemesi, sahte içeriklerin kaldırılmasına karar verebilir.
3. Hukuki Sonuçlar: Hukuka Aykırı Ticari Uygulamalara Karşı Yaptırımlar
TTK M. 55/8’e aykırı hareket eden işletmeler hakkında şu yaptırımlar uygulanabilir:
🔹 Haksız rekabetin tespiti için mahkemeye başvurulabilir.
🔹 Haksız rekabet nedeniyle rakip firmalar tazminat davası açabilir.
🔹 Rekabet Kurumu, piyasayı bozan firmalara idari para cezası verebilir.
🔹 Üç aya kadar hapis veya adlî para cezası uygulanabilir. (TTK M. 60)
🔹 Yanıltıcı dijital içeriklerin kaldırılması için mahkeme kararı alınabilir.
4. Sonuç: Ticarete Etik ve Dürüst Yaklaşım Kazandırır
Haksız rekabetin yalnızca açıkça belirtilen örneklerle sınırlı olmadığı, dürüstlük kuralına aykırı her türlü ticari uygulamanın da bu kapsama girdiği unutulmamalıdır. İşletmeler, etik kurallar çerçevesinde hareket ederek rekabet avantajı sağlamalı ve piyasada uzun vadeli güven oluşturmalıdır.
📌 #HaksızRekabet #TTK55 #RekabetHukuku #DijitalRekabet #İşAhlakı #TicaretHukuku #EtikTicaret
