TTK Madde 55: Haksız Rekabet Hâlleri ve Hukuki Sonuçları
Haksız rekabet, piyasa dengelerini bozan, tüketiciyi yanıltan ve işletmelerin adil bir şekilde rekabet etmesini engelleyen uygulamaları kapsar. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) 55. maddesi, haksız rekabetin hangi durumlarda oluştuğunu detaylı bir şekilde düzenlemektedir.
Bu yazımızda, TTK Madde 55’in kapsamını, haksız rekabet hâllerini ve hukuki sonuçlarını ele alarak, işletmelerin nasıl korunabileceğini inceleyeceğiz.
Haksız Rekabet Nedir? (TTK Madde 55 Kapsamı)
Haksız rekabet, bir işletmenin veya kişinin hukuka ve dürüstlük kurallarına aykırı olarak rakiplerini veya tüketicileri aldatıcı ticari uygulamalara başvurmasıdır.
TTK Madde 55, haksız rekabetin ortaya çıktığı durumları tek tek sıralayarak, bu tür eylemlerin hukuki yaptırımlarla karşılaşacağını hükme bağlamaktadır.
Haksız Rekabet Hâlleri (TTK Madde 55’e Göre Detaylı Açıklamalar)
Aşağıdaki durumlar haksız rekabet kapsamına girer ve yasalar çerçevesinde yaptırıma tabidir:
1. Aldatıcı Reklamlar ve Satış Yöntemleri Kullanmak
Bir mal veya hizmetin nitelikleri, fiyatı, kullanım avantajları veya satış sonrası hizmetleri hakkında yanıltıcı reklamlar yapılması haksız rekabet sayılır.
Örneğin:
✔ “%100 doğal” ifadesi içeren bir ürünün aslında katkı maddesi içermesi
✔ Gerçek dışı indirim kampanyaları düzenlemek (“Önce fiyatı artırıp, sonra indirmiş gibi göstermek”)
✔ Rakiplerin ürünlerini kötülemek için sahte müşteri yorumları yazmak
Bu tür aldatıcı uygulamalar, tüketiciyi yanlış yönlendirir ve piyasa dengesini bozar.
2. Mal veya Hizmetleri Başkalarıyla Karıştırılacak Şekilde Sunmak
Bir işletmenin, rakibinin marka, ambalaj, tasarım veya logosunu taklit etmesi ya da ürünlerini rakibinkine benzeterek tüketiciyi yanıltması haksız rekabet oluşturur.
Örneğin:
✔ Ünlü bir markanın logosuna benzer bir logo tasarlamak
✔ Rakip markanın ürün ambalajını birebir taklit etmek
✔ Rakip bir işletmenin ismine çok benzeyen bir isim kullanarak müşteri çekmeye çalışmak
Bu gibi durumlar, tüketicinin aldatılmasına neden olabileceği gibi, marka değerini de zedeler.
3. Rakipleri veya Onların İşlerini, Hizmetlerini ve Ürünlerini Kötülemek
Rakip bir işletmenin ürünlerini, hizmetlerini veya faaliyetlerini gerçek dışı veya abartılı ifadelerle küçük düşürmek, yanlış bilgiler yaymak veya kötülemek haksız rekabet kapsamına girer.
Örneğin:
✔ Rakibinizin ürünleri hakkında sosyal medyada sahte olumsuz yorumlar yapmak
✔ “Rakibimizin ürünleri sağlığa zararlıdır” gibi asılsız iddialar yaymak
✔ Rakip işletmenin müşterilerini, kalitesiz olduklarına dair yanlış yönlendirmek
Haksız yere kötüleme ve karalama kampanyaları, ticari etik kurallarına aykırıdır ve hukuki yaptırımlara tabidir.
4. Gerçeğe Aykırı Bilgilerle Kendine veya Başkasına Avantaj Sağlamak
Piyasada öne çıkmak veya rakiplerini geride bırakmak için yanlış bilgiler yaymak, ürünler hakkında sahte referanslar göstermek ve tüketiciyi bilinçli olarak kandırmak haksız rekabet sayılır.
Örneğin:
✔ Bir şirketin, gerçekte olmayan başarı ödülleri aldığını iddia etmesi
✔ Yanlış müşteri referansları kullanarak güven kazanması
✔ Asılsız bilimsel araştırma sonuçları paylaşarak tüketiciyi yanıltması
Bu gibi eylemler, doğrudan ticaret mahkemelerine konu olabilir.
5. Başka İşletmelerin Müşteri İlişkilerini Bozmak veya Hukuka Aykırı Şekilde Müşteri Bilgilerine Ulaşmak
Rakip işletmelerin müşteri bilgilerini hukuka aykırı yollarla ele geçirmek, çalışanlarını transfer ederek müşteri kaybına neden olmak veya müşterileri kandırarak başka işletmeye yönlendirmek haksız rekabet kapsamındadır.
Örneğin:
✔ Rakip firmanın müşteri listelerini izinsiz ele geçirmek
✔ Rakip firmanın müşterilerini manipüle ederek kendi işletmesine çekmeye çalışmak
✔ Rakip firmanın eski çalışanlarını kullanarak müşteri ilişkilerini bozmak
Bu tür eylemler, işletmelerin müşteri kaybına uğramasına ve maddi zarara uğramasına neden olur.
6. Ticari Sırları İzinsiz Kullanmak veya İfşa Etmek
Bir işletmeye ait ticari sırların, çalışanlar veya eski çalışanlar tarafından rakiplere sızdırılması ya da şirket içi bilgilerin kötüye kullanılması haksız rekabet teşkil eder.
Örneğin:
✔ Bir şirketin tedarik zinciri bilgilerini rakiplere satmak
✔ Ürün formüllerini veya üretim yöntemlerini paylaşmak
✔ Özel müşteri tekliflerini rakiplere vermek
Bu gibi durumlarda, ilgili taraflar mahkemeye başvurarak tazminat talep edebilir.
7. Başka Firmaların Emek ve Yatırımlarından Haksız Şekilde Faydalanmak
Bir işletmenin rakibinin yeniliklerini, ürünlerini veya hizmetlerini izinsiz kullanarak haksız avantaj sağlaması rekabet kurallarına aykırıdır.
Örneğin:
✔ Bir yazılım firmasının, rakip firmanın geliştirdiği teknolojiyi kopyalaması
✔ Başka bir işletmenin ürünlerini birebir kopyalayıp satması
✔ Rakibin tasarladığı özgün bir ürünün aynısını piyasaya sürmek
Bu gibi durumlar, fikri mülkiyet ve rekabet hukuku açısından ciddi ihlaller oluşturur.
8. Hukuka Aykırı Diğer Tüm Ticari Uygulamalar
TTK Madde 55, yukarıda belirtilen durumlara ek olarak, dürüstlük kurallarına aykırı diğer tüm ticari uygulamaları da haksız rekabet kapsamında değerlendirmektedir.
Haksız Rekabetin Hukuki Sonuçları ve Yaptırımlar
TTK Madde 55 kapsamında haksız rekabete konu olan durumlarda:
✔ Haksız rekabetin tespiti için dava açılabilir.
✔ Mahkemeden haksız uygulamaların durdurulması istenebilir.
✔ Zarara uğrayan taraf maddi ve manevi tazminat talep edebilir.
✔ Üç aya kadar hapis veya adlî para cezası uygulanabilir.
Sonuç: Haksız Rekabetten Kaçınmak İçin Ne Yapılmalı?
İşletmelerin, dürüstlük ilkesine bağlı kalarak etik ticaret kurallarına uyması büyük önem taşır. Eğer bir işletme haksız rekabete maruz kalıyorsa, asliye ticaret mahkemelerinde hukuki yollarla haklarını arayabilir.
📌 #HaksızRekabet #TürkTicaretKanunu #TTK55 #RekabetHukuku #İşletmeHukuku #TicaretHukuku #AdilRekabet
