Yemek Tarifleri Coğrafi İşaret ile Nasıl Korunur? (SMK Kapsamında Detaylı İnceleme)

Giriş

Geleneksel yemekler, kültürel mirasın en önemli parçalarından biridir. Özellikle coğrafi kökeni ve üretim şekliyle özdeşleşmiş tarifler, Coğrafi İşaretler (GI) kapsamında korunarak, sahte üretime ve taklide karşı yasal güvence altına alınır.

Bu yazımızda, yemek tariflerinin coğrafi işaret kapsamında nasıl korunabileceğini, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu (SMK) hükümleriyle birlikte ele alacağız.

1. Coğrafi İşaret Nedir?

Coğrafi İşaretler, belirli bir bölgeyle özdeşleşmiş ürünleri koruma altına alan fikri mülkiyet haklarıdır.

Örnekler:

• Siirt Büryan Kebabı – Siirt’in yer altı tandırlarında özel olarak pişirilen bir kebap türüdür ve üretim şekliyle tescillenmiştir.

• Konya Tiridi – Geleneksel Konya mutfağına ait olup, belirli bir et haşlama yöntemi ve sunum tekniğiyle özdeşleşmiştir.

• Tokat Keşkeği – Belirli bir pişirme süresi ve odun ateşinde hazırlanması ile Tokat mutfağına özgü bir yemek olarak tescillenmiştir.

📌 Önemli Nokta: Tarifler tek başına korunmaz, ancak tarifin uygulandığı ürün ve üretim süreci koruma altına alınabilir.

2. SMK’ya Göre Yemek Tariflerinin Korunması

SMK’nın 34-49. Maddeleri, coğrafi işaretlerin korunmasını düzenler:

✔ SMK Madde 34: Coğrafi işaretlerin tanımı ve başvuru şartları belirlenmiştir.

✔ SMK Madde 36: Üretim süreci, hammaddeler ve bölge tanımı yapılmalıdır.

✔ SMK Madde 46: Sahte üretime karşı yasal yaptırımlar içerir.

Örnek: “Siirt Büryan Kebabı” adı, sadece geleneksel yer altı tandırlarında ve belirli et kesim teknikleriyle hazırlandığında coğrafi işaret olarak tescil edilebilir.

3. Yemek Tarifleri İçin Coğrafi İşaret Başvurusu Nasıl Yapılır?

Bir yemek tarifinin coğrafi işaretle korunabilmesi için, aşağıdaki şartların sağlanması gerekir:

✔ Ürünün belirli bir coğrafi bölgeyle doğrudan bağlantılı olması

✔ Geleneksel üretim yöntemlerinin kullanılması

✔ Yöresel hammaddelerin kullanımı

✔ Bölgesel otoriteler ve üreticiler tarafından desteklenmesi

Başvuru sürecinde, ürünün hangi kriterlere göre coğrafi işaret tesciline uygun olduğu açıklanmalı ve kapsamlı bir başvuru dosyası hazırlanmalıdır.

4. Coğrafi İşaretin Faydaları Nelerdir?

✅ Ürünün kalitesi ve otantikliğinin korunmasını sağlar

✅ Tüketici güvenini artırır

✅ Yerel üreticilere ekonomik avantaj sağlar

✅ Sahte ve kalitesiz üretimin önüne geçer

Örneğin, “Siirt Büryan Kebabı” adıyla yapılan başvurular, yalnızca geleneksel pişirme yöntemleri ve belirli malzemeler kullanılarak üretildiğinde geçerlidir.

5. Coğrafi İşaret İhlallerine Karşı Hukuki Önlemler

Coğrafi işaretler, 6769 sayılı SMK kapsamında koruma altındadır ve ihlallere karşı şu önlemler alınabilir:

✔ Haksız kullanım için hukuki işlem başlatılabilir

✔ İdari para cezası uygulanabilir

✔ Ürünlerin piyasadan toplatılması sağlanabilir

Örneğin, Siirt Büryan Kebabı’nın, geleneksel yöntemlere uymadan farklı bir şehirde üretildiği tespit edilirse, yetkili makamlar bu üreticilere ceza verebilir ve ürünleri toplatabilir.

Sonuç

Geleneksel yemek tarifleri, coğrafi işaret kapsamında korunabilir ancak yalnızca tarif değil, ürünün üretildiği bölge ve malzemeler de belirleyici olmalıdır. SMK’nın sunduğu hukuki koruma, sahte üretimin önlenmesi ve yerel üreticilerin haklarının korunması açısından büyük önem taşır.

Bize Ulaşın

📩 E-posta: [email protected]

🌐 Web Sitemiz: www.emrekurt.av.tr/blogs

📌 #Coğrafiİşaret #YemekTescili #MarkaHukuku #SMK #SiirtBüryanKebabı #KonyaTiridi #TürkMutfağı #FikriMülkiyet #GastronomiHukuku #GıdaHukuku #GelenekselLezzetler