Scale-up Visa – Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Scale-up Worker vizesi, Birleşik Krallık’taki hızlı büyüyen şirketlerin yüksek vasıflı çalışanları kolayca istihdam etmesini sağlayan esnek bir göçmenlik rotasıdır. Bu vize 2022 yılında başlatılmış olup, diğer çalışma vizelerinden farklı olarak yalnızca ilk 6 ay işveren sponsorluğu gerektirir ve sonrasında ek izne gerek kalmadan çalışmaya devam etme özgürlüğü tanır . Scale-up vizesi, 5 yılın sonunda kalıcı oturum (ILR) ve akabinde vatandaşlık imkânı sunmasıyla da cazip bir seçenektir. Aşağıda, Scale-up vizesi hakkında en sık sorulan sorular ve yanıtları yer almaktadır.
Scale-up Vizesi Nedir?
Scale-up vizesi, Birleşik Krallık’ta hızla büyüyen “scale-up” statüsündeki şirketlerin, ihtiyaç duydukları üst düzey yetenekleri yurt dışından getirebilmeleri için oluşturulmuş bir çalışma vizesidir. Bu vizeyle gelen kişilere 2 yıllık oturum izni verilir ve ilk 6 ayı tamamladıktan sonra aynı işverende kalma zorunluluğu olmaksızın başka bir işe geçme veya kendi işini kurma özgürlüğüne sahip olurlar . Skilled Worker (Nitelikli Çalışan) vizesinden farklı olarak, Scale-up vizesi sahipleri sadece ilk altı ay sponsor işveren için çalışma şartına tabidir, sonrasında herhangi bir işverene bağlı kalmadan çalışabilirler. Bu yönüyle yüksek vasıflı profesyoneller için daha bağımsız ve esnek bir çalışma modeli sunar. Ayrıca, Scale-up vizesi uzun vadede kalıcı oturum (ILR) ve vatandaşlık başvurusuna giden bir yol sağlar .
Kimler Scale-up Vizesine Başvurabilir?
Bir Scale-up Worker vizesine başvurabilmek için adayın aşağıdaki şartları karşılaması gerekmektedir:
• En az 18 yaşında olmak: Başvuru sahibi 18 yaş veya üzerinde olmalıdır .
• Nitelikli bir iş teklifine ve Sponsor Belgesine (CoS) sahip olmak: Birleşik Krallık’taki onaylı bir scale-up şirketinden, en az 6 ay süreyle sizi istihdam etmeyi vaat eden bir iş teklifi almış olmanız ve bu iş için size verilen bir Certificate of Sponsorship (Sponsorluk Sertifikası) bulunmalıdır . İş teklifinizin, Home Office tarafından belirlenmiş uygun meslek kodlarından (SOC 2020 tablosundaki) birine karşılık gelen lisans gerektiren bir iş (graduate level) olması gerekir .
• Yeterli maaş düzeyi: Teklif edilen pozisyon için yıllık maaşınız en az £36.300 veya ilgili meslek için belirlenen “going rate” tutarı – hangisi daha yüksekse – olmalıdır . Örneğin, mesleğinizin yıllık piyasa ücret eşiği £37.000 ise ve size £36.400 teklif edildiyse, bu şart sağlanmamış olur .
• İngilizce dil yeterliliği: En az CEFR B1 seviyesinde (IELTS 4.0 eşdeğeri) İngilizce bildiğinizi kanıtlamalısınız . Bu genellikle onaylı bir dil sınavıyla veya İngiltere’de İngilizce eğitim veren bir üniversiteden diploma ile gösterilir.
• Maddi yeterlilik (geçiminizi sağlayabilme): Birleşik Krallık’a geldiğinizde devlet yardımı (public funds) talep etmeyeceğinizi, kendi geçiminizi sağlayabileceğinizi göstermelisiniz. Genellikle en az £1.270 birikimi banka hesabınızda bulundurmanız istenir (bu para en az 28 gün boyunca hesabınızda kalmış olmalıdır) . Alternatif olarak, işvereniniz ilk ay masraflarınızı karşılayacağını CoS üzerinde belirtebilir .
• Tüberküloz (TB) testi: Türkiye gibi Birleşik Krallık’a vize başvurularında zorunlu tıbbi test uygulanan ülkelerden başvuranların, geçerli bir TB tarama testi sonucunu başvuru dosyasına eklemeleri gerekebilir .
Bu koşulları sağlayan adaylar, Scale-up vizesine başvuru yapma hakkına sahip olurlar. Elbette başvuru sürecinde standart güvenlik/sicil değerlendirmeleri de yapılacaktır.
Scale-up Vizesi Kimler İçin Uygundur?
Scale-up vizesi, özellikle teknoloji, mühendislik, finans, sağlık biyoteknoloji, satış ve pazarlama gibi alanlarda uzmanlaşmış yüksek vasıflı profesyoneller için ideal bir seçenektir. Birleşik Krallık’ta büyük büyüme potansiyeli gösteren şirketler, bilim insanlarından mühendislere, mimarlardan yazılım geliştiricilere kadar geniş bir yelpazede yeteneği bu vize ile ülkeye çekebilirler . İngiltere Göçmenlik Bakanı Kevin Foster da Scale-up vizesinin özellikle hızla büyüyen teknoloji şirketleri, finansal hizmetler ve diğer girişimler için kritik becerilere sahip kişileri ülkeye kazandırmayı hedeflediğini vurgulamıştır . İlk 6 aylık sponsorlu çalışma sonrasında sunduğu serbestlik sayesinde, kariyerine İngiltere’de devam ederken iş değiştirmeyi veya kendi girişimini başlatmayı düşünen yetenekli kişiler için de cazip bir yoldur. Kısaca, nitelikli ve deneyimli olup İngiltere’ye esnek çalışma koşullarıyla gelmek isteyen profesyoneller bu vizeyle önemli avantajlar elde edebilirler.
Birleşik Krallık’taki scale-up şirketleri, teknoloji start-up’larından finans ve mühendislik firmalarına kadar çeşitli sektörlerde büyümeyi sürdürmek için Scale-up vizesi ile global yetenekleri çekebilir. Yüksek vasıflı çalışanlar, ilk 6 ay sponsor işverene bağlı kaldıktan sonra kariyerlerine yön verme esnekliğine sahip olurlar.
Scale-up Vizesi Kaç Yıllık Verilir?
Scale-up vizesinin süresi başvuru tipine göre değişir ve toplamda 5 yıla kadar uzatılabilir:
• İlk Başvuru (Sponsorlu): Vize ilk alındığında 2 yıl süreyle verilir . Bu dönemde vize sahibi, Certificate of Sponsorship aldığı işveren için çalışır (ilk 6 ay o işte çalışma şartı bulunmaktadır).
• Uzatma (Sponsorsuz): İlk 2 yılın sonunda, şartlar karşılanıyorsa 3 yıllık bir uzatma alınabilir . Uzatma başvurusunda, son çalışma izni süresinin en az yarısında (örneğin 2 yılın 12 ayında) yukarıdaki maaş eşiğinin kazanıldığının ispatı gerekir . Bu uzatma başvurusunda artık yeni bir işveren sponsoru gerekmez, kişi herhangi bir işte çalışıyor olabilir; önemli olan yeterli düzeyde U.K. PAYE kayıtlı gelir elde ettiğini göstermektir.
• Toplam 5 Yılın Tamamlanması: 2+3 yıl şeklinde toplam 5 yıl Birleşik Krallık’ta bu vizeyle bulunan kişiler, gerekli kriterleri sağladıkları takdirde süresiz oturum (Indefinite Leave to Remain) başvurusu yapma hakkına sahip olur .
Not: 5 yıl sonunda ILR alabilmek için uzatma şartlarını yerine getirmek kritik önem taşır. Eğer 2 yıl sonunda uzatma alınmazsa, kişi başka bir göçmenlik kategorisine geçiş yapmayı düşünebilir.
Scale-up Vizesi ile Kalıcı Oturum (ILR) Alınabilir mi?
Evet. Scale-up vizesi sahipleri 5 yıllık bir süreyi Birleşik Krallık’ta doldurduktan sonra kalıcı oturum izni (ILR) başvurusu yapabilirler . ILR başvurusu için aranacak belli başlı şartlar şunlardır:
• 5 Yıl Sürekli İkamet: Son 5 yıl boyunca Birleşik Krallık’ta aralıksız olarak (her yıl 180 günden fazla yurt dışında kalmadan) yaşamış olmalısınız . Bu 5 yılın tamamı Scale-up vizesinde geçirilebileceği gibi, kurallar belli diğer çalışma vizesi türleriyle birleştirmeye de izin verebilir (örneğin bir kısmı Skilled Worker vizesi, kalanı Scale-up vizesi) .
• Çalışma ve Gelir Şartı: ILR başvurusu anında Birleşik Krallık’ta bir işte çalışıyor olmanız ve yıllık en az £36.300 (veya sizin vizeniz için geçerli olan ilgili eşik) maaşla çalışıyor olmanız gerekir . Ayrıca, başvuru tarihinden önceki 3 yıl içinde toplam en az 24 ay boyunca bu maaş eşiğini karşılayan bir ücretle U.K.’de çalışmış olduğunuzu gösteren maaş bordroları (PAYE kayıtları) sunmalısınız . Bu 24 aylık süre, kesintisiz olmak zorunda değildir ancak ilgili 3 yıl içinde sayılacak toplam ay sayısı en az 24 olmalıdır. (Örneğin son 3 yılda 6 ay işten ayrılıp ara verdiyseniz, kalan 30 ayın en az 24’ünde yeterli maaşı almış olmanız beklenir.)
• Dil ve Yaşam Bilgisi: Kalıcı oturum başvurusunda, Life in the UK Test sertifikasını almanız (Birleşik Krallık yaşam bilgisi testi, ücreti £50) ve İngilizce dil yeterliliğinizi B1 seviyesinde belgelemeniz gerekecektir (çoğu başvuru sahibi için vize aşamasında sağlanmış olsa da, dil belgesi gerekiyorsa sunulmalıdır) .
• Diğer Kriterler: Standart ILR kriterleri olarak ciddi bir adli sicil kaydı veya göçmenlik ihlali bulunmaması, herhangi bir dönem kamu fonlarına (devlet yardımlarına) başvurmamış olma gibi şartlar da uygulanır. Bunlar başvuranın “iyi karakter” şartını karşıladığını göstermeyi hedefleyen kriterlerdir.
Belirtilen koşulları sağlayanlar ILR başvurusu yapabilirler. ILR statüsü alındığında, kişi Birleşik Krallık’ta süresiz oturum hakkı elde eder, çalışmak için artık vize koşullarına tabi olmaz ve dilerse sosyal haklara erişim için başvurabilir. Unutulmamalıdır ki ILR aldıktan sonra da 12 ay bu statüyle yaşadıktan sonra vatandaşlık için başvuru yapılabilir (aşağıya bakınız).
Scale-up Vizesi ile Birleşik Krallık Vatandaşlığına Başvurulabilir mi?
Evet, Scale-up vizesi sahipleri kalıcı oturum aldıktan 12 ay sonra Birleşik Krallık vatandaşlığı (doğalizasyon) başvurusu yapmaya hak kazanırlar. Bu yolu takip eden bir kişi, toplamda en az 6 yıl boyunca İngiltere’de yaşamış olacaktır (5 yıl vize + 1 yıl ILR). Vatandaşlığa başvuru için temel şartlar şöyle özetlenebilir:
• İkamet Süresi: Başvuru öncesi son 5 yıl boyunca Birleşik Krallık’ta yasal olarak ikamet etmiş olmak ve bu sürede toplam 450 günden fazla yurtdışında bulunmamış olmak (son 12 ay içinde ise 90 günden fazla dışarıda olmama) şartı aranır . Ayrıca başvuru yapacağınız günden tam 5 yıl önce İngiltere’de bulunmuş olmanız gerekiyor.
• ILR Süresi: Vatandaşlık başvurusu yaptığınız tarihte en az 12 aydır ILR sahibi olmanız gerekir . (Eğer İngiliz vatandaşı eşiniz varsa 12 ay bekleme şartı aranmayabilir, ancak Scale-up vizesi yoluyla genellikle 5+1 yıl formülü geçerlidir.)
• İngilizce ve Yaşam Testi: Life in the UK Testi’ni geçmiş olmak ve B1 seviyesinde İngilizce bildiğinizi (örneğin onaylı bir sınavla veya üniversite diplomasıyla) kanıtlamak zorundasınız . Bu şartlar ILR aşamasında da yerine getirildiğinden genelde problem olmaz, ancak vatandaşlık başvurusu ayrı bir süreç olduğu için yine de belgelendirme istenir.
• Daimi İkamet Niyeti ve Karakter: Başvuranın Birleşik Krallık’ta kalıcı bir hayat kurma niyetinde olması beklenir. Ayrıca “iyi karakter” şartı kapsamında ciddi bir suç kaydı veya göçmenlik ihlali bulunmamalıdır . Başvuru değerlendirmesi sırasında sabıka kaydı, vergi borçları veya ciddi trafik suçları gibi unsurlar dikkate alınır.
Bu koşulları sağlayanlar vatandaşlık (doğalize olarak Britanya vatandaşlığı) için Home Office’e başvurabilirler. Vatandaşlık onayı alındığında, bir yemin töreni ile Britanya pasaportu almaya hak kazanırlar.
Scale-up Vizesi Ücreti Ne Kadar?
Scale-up vizesi başvurusu yaparken ve süreç içinde karşılaşabileceğiniz temel ücretler şunlardır:
• Vize Başvuru Ücreti: £822. Bu tutar, ilk scale-up vizesi başvurusu için ödenen ücrettir . (Not: 2024 Nisan ayında yapılan zamla £715’den £822’ye yükseltilmiştir.) Eğer vize süresini uzatmak için başvuracaksanız benzer bir ücret ikinci başvuruda da ödenecektir.
• Sağlık Harcı (Immigration Health Surcharge – IHS): Yıllık £1.035. Bu ulusal sağlık hizmetlerine erişim için vize süresince alınan zorunlu harçtır . Örneğin 2 yıllık vize için £2.070, 3 yıllık uzatma için £3.105 olarak peşin ödenir.
• İngilizce Dil Sınavı: Eğer İngilizce yeterlilik için B1 seviyesinde sınav belgesi sunacaksanız, onaylı test merkezlerinde sınav ücreti yaklaşık £150-£200 tutmaktadır . Farklı test sağlayıcılarına göre ufak değişiklikler olabilir. (UKVI IELTS Life Skills veya SELT gibi sınavlar geçerlidir.)
• Life in the UK Test: Kalıcı oturum veya vatandaşlık aşamasında gereken bu testin ücreti £50’dir . Başvurudan önce online olarak sınava kayıt yapılıp ödeme yapılır. Sınavı geçene kadar birden fazla deneme yapmanız gerekirse her seferinde £50 ödenir.
• Öncelikli Hizmet (Priority Service): Standart başvuru sonuçlanma sürelerini (İngiltere dışından ~3 hafta, içinden ~8 hafta) beklemek istemeyenler için Home Office ek ücret karşılığında öncelikli sonuçlandırma imkânı sunar . 5 iş günü veya 1 iş günü gibi hızlandırılmış cevap almak için ekstra £500-800 civarında ücretler söz konusu olabilir. Bu hizmetler opsiyoneldir ve ilgili vize merkezinin müsaitliğine bağlıdır.
Not: Yukarıdaki ücretler zamanla güncellenebilir, bu nedenle başvuru yapmadan önce güncel tutarları Birleşik Krallık Gov.uk sitesinden veya uzman danışmanlardan teyit etmenizde fayda vardır. Ayrıca başvuru sırasında belgelerin çevirisi, danışmanlık hizmeti ücreti gibi ekstra maliyetleriniz de olabilir.
📞 Detaylı bilgi ve profesyonel destek için bizimle iletişime geçin:
📱 WhatsApp: 00447748245895
📧 E-mail: [email protected]
Bu bilgiler ışığında, Scale-up vizesi ile İngiltere’de çalışmak ve uzun vadede yerleşmek isteyenler için süreç hakkında kapsamlı bir genel bakış sunulmuştur. Başvurunuzu hazırlarken resmi kaynaklara danışmayı ve gerekirse uzman yardımı almayı unutmayın.
Kaynaklar: Birleşik Krallık Hükümeti Resmi Vize Bilgileri ve Göçmenlik Uzmanlarının Yayınları vb. (Metin içinde numaralı parantezlerle belirtilmiştir).
