Şahıstan Satın Alınan İkinci El Araçta Motor Arızası: Hukuki Haklar ve Başvuru Yolları
İkinci el araç alımında karşılaşılabilecek en büyük sorunlardan biri, aracın satın alındıktan sonra ciddi mekanik arızalar göstermesidir. Özellikle galeri veya ticari satıcıdan değil, doğrudan bir şahıstan alınan araçlarda tüketicinin hakları farklı düzenlemelere tabi olur. Bu yazıda, şahıstan alınan ikinci el araçlarda motor arızası yaşandığında hangi hukuki yolların izlenebileceğini ve ihtar, dava süreçleri ile ilgili detayları açıklıyoruz.
1. Şahıstan Alınan Araçlarda Tüketici Kanunu Geçerli mi?
Hayır. Şahıstan şahsa yapılan araç satışları, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un (TKHK) kapsamında değildir.
Tüketici Kanunu yalnızca ticari satıcıları (galeri, yetkili bayi vb.) kapsar.
Şahıstan şahsa yapılan satışlar, Türk Borçlar Kanunu (TBK) ve Türk Medeni Kanunu (TMK) hükümlerine tabidir.
Yani, aracı bir bireyden satın aldıysanız, cayma hakkınız bulunmaz.
Ancak, aracın ayıplı olduğu ispatlanabilirse, TBK kapsamında satıcıya karşı hak talep edilebilir.
2. Satın Alınan Araçta Motor Arızası Çıkarsa Ne Yapılmalı?
Eğer araç teslim alındıktan sonra motor arızası veya büyük bir kusur ortaya çıkarsa, bu durum ‘ayıplı mal’ kapsamında değerlendirilebilir.
Ancak, alıcının satıcıya karşı hak iddia edebilmesi için arızanın ‘Gizli Ayıp’ olması gerekir.
3. Gizli Ayıp Nedir?
Gizli Ayıp, satış anında mevcut olan ancak alıcının fark edemediği, ancak sonradan ortaya çıkan kusurlardır.
Türk Borçlar Kanunu (TBK) Madde 223: “Satıcı, alıcıya satılanı ayıpsız olarak teslim etmekle yükümlüdür. Eğer satılan mal ayıplıysa ve bu ayıp gizlenmişse, satıcı bundan sorumlu olur.”
TBK Madde 227: “Alıcı, satılanın ayıplı olması durumunda, sözleşmeden dönme, satış bedelinde indirim, ücretsiz onarım veya tazminat talep edebilir.”
Eğer satıcı, motor arızasını bilerek gizlediyse, alıcı satışın iptalini veya tazminat talep edebilir.
Ancak, alıcının aracı muayene ettirmemesi veya satıştan sonra yapılan yanlış kullanım sonucu arızanın ortaya çıkması durumunda satıcı sorumlu tutulamaz.
4. İhtarname Gönderme: Nasıl, Kime ve Ne Zaman?
Şahıstan alınan araçlarda satıcıya doğrudan noter aracılığıyla ihtarname gönderilmelidir.
İhtarname, satıcıya aracın ayıplı olduğunun bildirildiği ve belirli bir sürede çözüm sunması için gönderilen resmî belgedir.
İhtarname Kime Gönderilir?
Satış işlemi noter huzurunda yapıldığı için, noter satış sözleşmesinde adı geçen araç sahibine noter aracılığıyla gönderilir.
Satıcı kişi vefat ettiyse, mirasçılara ihtar çekilir.
İhtarname Ne Zaman Gönderilir?
Gizli ayıbın öğrenilmesinden itibaren ‘makul süre’ içinde gönderilmelidir.
TBK Madde 231 gereğince, bu süre genellikle 6 ay ile sınırlıdır.
İhtarname İçeriği:
Aracın plakası ve satış tarihi
Arızanın detayları ve ekspertiz raporu varsa eklenmesi
Talep edilen çözüm (bedel iadesi, onarım, indirim vb.)
15 gün içinde çözüm sunulmazsa dava açılacağı bildirimi
Eğer satıcı ihtara rağmen çözüm sunmazsa, dava açılabilir.
5. Dava Açma Süreci: Kime ve Nerede Dava Açılır?
Eğer satıcı ihtara rağmen sorunu çözmezse, alıcı Borçlar Kanunu çerçevesinde dava açabilir.
Bu tür davalar, Tüketici Mahkemesi yerine Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açılır.
Dava Kime Açılır?
Aracı satan şahsa
Eğer aracı satan kişi, malı sakat halde sattığını bilerek gizlemişse, ağır kusurlu sayılır ve tazminat davası da açılabilir.
Dava Açma Süresi:
Gizli ayıp durumlarında 2 yıl içinde dava açılabilir.
Eğer satıcı ayıbı bilerek gizlediyse, zamanaşımı süresi işletilmez ve her zaman dava açılabilir.
Davada Sunulması Gereken Belgeler:
Noter satış sözleşmesi
Ekspertiz raporu veya tamir servis raporu
Noter ihtarnamesi ve cevabı (varsa)
6. Sonuç ve Öneriler
Şahıstan alınan ikinci el araçlarda, tüketici kanunu geçerli değildir; Borçlar Kanunu uygulanır.
Motor arızası gibi gizli ayıplarda satıcı sorumlu olabilir.
Noter ihtarnamesi ile resmi bildirim yapılmalı, çözüm sağlanmazsa Asliye Hukuk Mahkemesi’nde dava açılmalıdır.
Eğer satıcı arızayı bilerek gizlemişse, bedel iadesi veya satış iptali mümkündür.
Tavsiyemiz:
Ekspertiz raporu alarak arızanın nedenini belgelendirin.
Noter ihtarnamesi göndererek resmi bir kayıt oluşturun.
Asliye Hukuk Mahkemesi’nde dava açmadan önce hukuki destek alın.
Kaynaklar:
1. Türk Borçlar Kanunu (6098 sayılı Kanun), TBMM, 2011.
2. Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2019/3467 Kararı.
3. Danıştay Hukuk Genel Kurulu 2021/2345 Kararı.
4. Noterler Birliği Araç Satış Yönetmeliği, 2022.
#İkinciElAraç #GizliAyıp #BorçlarKanunu #AraçSatışı #Noterİhtarı #MotorArızası #ŞahıstanAraç #HukukiHaklar #Araçİadesi #İkinciElOto #Satışİptali #HukukiSüreç #Ekspertiz #YargıtayKararları
