İnternet Yayınlarının RTÜK Lisansına Tabi Olup Olmadığına İlişkin Hukuki Değerlendirme
Giriş
İnternet yayıncılığı, geleneksel medya sınırlarını aşarak bireysel içerik üreticileri ve dijital platformlar aracılığıyla milyonlara ulaşan yeni bir yayın türü haline gelmiştir. Bu bağlamda, internet üzerinden yayın yapan kişilerin RTÜK’ten yayın lisansı alma zorunluluğunun olup olmadığı tartışma konusu haline gelmiştir. Bu çalışmada, RTÜK Kanunu (6112), 5651 sayılı Kanun ve uluslararası düzenlemeler çerçevesinde bu konudaki hukuki çerçeve sistematik biçimde ele alınacaktır.
I. RTÜK Kanunu Kapsamında Yayın Lisansı
1.1 Yayın Lisansının Konusu ve Sınırları
6112 sayılı Kanun’un 19. maddesi uyarınca, medya hizmet sağlayıcılarının radyo, televizyon ve isteğe bağlı yayın hizmetleri sunabilmesi için RTÜK’ten yayın lisansı alması zorunludur. Kanun’un 2. maddesinde “yayın hizmeti”, karasal, uydu ve kablo ortamları üzerinden iletilen yayınları kapsar.
1.2 “Ve Benzeri Ortamlar” İfadesinin Yorumu
Kanun’da geçen “ve benzeri iletim ortamları” ifadesi tanımlanmamış olup, internet gibi farklı teknik özelliklere sahip mecraların bu kapsama girip girmediği açık değildir. Belirlilik ve öngörülebilirlik ilkeleri uyarınca, bir hakkı sınırlandıran normlar açıkça tanımlanmış olmalıdır.
II. 5651 Sayılı Kanun ve İnternet Yayıncılığı
2.1. İçerik Sağlayıcı Kavramı
5651 sayılı Kanun’da internet yayıncılığı; erişim sağlayıcı, yer sağlayıcı, içerik sağlayıcı ve sosyal ağ sağlayıcı olarak kategorize edilmiştir. YouTube, TikTok, Instagram gibi platformlarda yayın yapan kişiler içerik sağlayıcıdır. Bu Kanun’da içerik sağlayıcılar için lisans alma zorunluluğu yer almamaktadır.
2.2. Sosyal Ağ Sağlayıcılar ve Temsilcilik Yükümlülüğü
Kanuna 2020 yılında eklenen düzenlemeyle günlük erişimi bir milyondan fazla olan sosyal ağ sağlayıcılarının Türkiye’de temsilci bulundurması zorunlu hale gelmiştir. Ancak bu yükümlülük bireysel içerik üreticilerini kapsamaz, sadece platformlara yöneliktir.
III. Avrupa Sınır Ötesi Televizyon Sözleşmesi’nin Kapsamı
Avrupa Sınır Ötesi Televizyon Sözleşmesi, yayın tanımını yalnızca karasal vericiler, kablo ve uydu ile sınırlı tutmaktadır. İnternet ortamı bu kapsama açıkça dahil edilmemiştir. Sözleşme ayrıca yayın ve ifade özgürlüğünün korunması gerektiğini de düzenler.
IV. RTÜK Kanunu’nun 44. Maddesi ve 5651 Sayılı Kanun’un Saklılığı
6112 sayılı Kanun’un 44. maddesinin 7. fıkrası; 5651 sayılı Kanun hükümlerinin saklı olduğunu belirtir. Bu düzenleme, internet yayıncılığının esasen 5651 sayılı Kanun kapsamına girdiğini ve RTÜK’ün internet içeriklerine lisans verme yetkisi olmadığını ortaya koyar.
V. Uygulama Örnekleri
5.1. Nevşin Mengü – YouTube Yayınları
Nevşin Mengü’nün YouTube üzerinden yaptığı haber ve yorum yayınları bireysel içerik üretimi kapsamında olup RTÜK lisansı gerektirmez. Bu tür faaliyetler 5651 sayılı Kanun kapsamındaki “içerik sağlayıcılık” niteliğindedir.
5.2. Fatih Altaylı – YouTube & Sosyal Medya
Fatih Altaylı’nın sosyal medya ve YouTube içerikleri de bireysel yayın faaliyetidir ve klasik medya hizmet sağlayıcılığı kapsamında değerlendirilemez. Bu nedenle RTÜK lisans rejiminin konusu dışındadır.
5.3. Andrew Tate – Uluslararası Dijital İçerik Üretimi
Andrew Tate gibi uluslararası içerik üreticileri, YouTube, Twitch veya X üzerinden gerçekleştirdikleri yayınları itibarıyla ülkelerin geleneksel yayıncılık kanunlarına tabi değildir. Bu kişiler teknik olarak bir “yayıncı kuruluş” değil, dijital içerik sağlayıcı statüsündedir.
VI. Sonuç
Hukuki düzenlemeler birlikte değerlendirildiğinde;
RTÜK’ün lisans düzenleme yetkisi yalnızca karasal, kablo ve uydu yayınlarını kapsayan medya hizmet sağlayıcılarına yöneliktir. İnternet yayıncılığı 5651 sayılı Kanun ile ayrı bir rejime tabi tutulmuştur. Bireysel içerik üreticileri için RTÜK lisansı şartı bulunmamaktadır. Avrupa Sınır Ötesi Televizyon Sözleşmesi de internet yayınlarını kapsam dışında bırakmıştır.
Dolayısıyla internet üzerinden bireysel yayın yapan kişilerin RTÜK’ten lisans alma zorunluluğu bulunmamaktadır.
Kaynakça (HD – Hukuki Dayanaklar)
6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun Avrupa Sınır Ötesi Televizyon Sözleşmesi (ETS No.132) Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, madde 13 ve 26 RTÜK Resmi Web Sitesi (www.rtuk.gov.tr) Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Yayınları 2020 tarihli Sosyal Medya Temsilciliği düzenlemesi (5651 Ek madde 4)
İletişim
Emre Kurt
E-posta: emre@emrekurt.av.tr
Telefon: 0551 942 20 34
#Etiketler (SEO için)
#RTÜKLisansı #İnternetYayıncılığı #RTÜKKanunu #5651SayılıKanun #YouTubeİçerikÜreticisi
#SosyalMedyaHukuku #İfadeÖzgürlüğü #DijitalHaklar #YayınÖzgürlüğü #MedyaHukuku
#AndrewTate #NevşinMengü #FatihAltaylı #RTÜKİnceleme #DijitalYayıncılık
#TürkiyeİnternetHukuku #YouTubeHukuku #RTÜKYetkisi #MedyaHukukundaYorum
#RTÜKveİnternet #RTÜK5651 #AvrupaSınırÖtesiSözleşme #DijitalİfadeÖzgürlüğü
#EmreKurtAvukat #HukukDevleti #TürkMedyaHukuku
