Bankanın Çalışanının Müşterisini Dolandırmasında Bankanın Hukuki Sorumluluğu
Türk Ceza Kanunu’nun 247. maddesinde, “Bir kimseyi, kendisinin veya başkasının yararına haksız bir çıkar sağlamak maksadıyla, hileli davranışlarla aldatarak, onun veya başkasının malvarlığına zarar veren kimseye bir yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası verilir.” hükmü yer almaktadır. Bu maddeye göre, bankanın çalışanı, bankanın müşterisini aldatarak, onun malvarlığına zarar vermesi halinde, dolandırıcılık suçunu işlemiş olacaktır.
Fatih Terim fonu konusundaki soruşturmada, bankanın çalışanının, bankanın müşterisi Fatih Terim’i, fonun yüksek getirisi ve güvenilirliği konusunda aldattığı iddia edilmektedir. Bu durumda, bankanın çalışanı, dolandırıcılık suçunu işlemiş olacaktır.
Bankanın hukuki sorumluluğu, dolandırıcılık suçunun işlenmesindeki kusuruna göre değişmektedir. Bankanın çalışanının, bankanın müşterisini dolandırmak için görev ve yetkisini kötüye kullanması halinde, bankanın da hukuki sorumluluğu doğacaktır. Bu durumda, bankanın, çalışanın eylemini engellemek için gerekli önlemleri almadığı ileri sürülerek, bankaya karşı tazminat davası açılabilir.
Yargıtay kararlarına göre, bankanın çalışanının, bankanın müşterisini dolandırmak için görev ve yetkisini kötüye kullanması halinde, bankanın hukuki sorumluluğu aşağıdaki şekilde belirlenir:
- Bankanın çalışanının, bankanın müşterisini dolandırmak için görev ve yetkisini kötüye kullandığının ispatı halinde, bankanın sorumluluğu mutlaktır. Bu durumda, bankanın, çalışanın eylemini engellemek için gerekli önlemleri aldığını ispatlaması mümkün değildir.
- Bankanın çalışanının, bankanın müşterisini dolandırmak için görev ve yetkisini kötüye kullanıp kullanmadığının ispatı güç veya imkânsız olduğu durumlarda, bankanın sorumluluğu nisbidir. Bu durumda, bankanın, çalışanın eylemini engellemek için gerekli önlemleri aldığını ispatlaması halinde, sorumluluğundan kurtulabilir.
Bankanın çalışanının, bankanın müşterisini dolandırmak için görev ve yetkisini kötüye kullanmaması halinde, bankanın hukuki sorumluluğu doğmayacaktır. Ancak, bankanın, çalışanın eylemini engellemek için gerekli önlemleri almaması halinde, bankanın sorumluluğu doğabilir.
Yargıtay kararlarına göre, bankanın, çalışanın eylemini engellemek için gerekli önlemleri almadığı hallerde, bankanın sorumluluğu aşağıdaki şekilde belirlenir:
- Bankanın, çalışanın eylemini engellemek için gerekli önlemleri almadığının ispatı halinde, bankanın sorumluluğu mutlaktır. Bu durumda, bankanın, çalışanın eylemini engellemek için gerekli önlemleri aldığını ispatlaması mümkün değildir.
- Bankanın, çalışanın eylemini engellemek için gerekli önlemleri almadığının ispatı güç veya imkânsız olduğu durumlarda, bankanın sorumluluğu nisbidir. Bu durumda, bankanın, çalışanın eylemini engellemek için gerekli önlemleri aldığını ispatlaması halinde, sorumluluğundan kurtulabilir.
Yargıtay Kararları
Yargıtay, bankanın çalışanının dolandırıcılık suçu işlemesi halinde, bankanın hukuki sorumluluğunun doğabileceğini kabul etmektedir. Yargıtay’ın bu konuda vermiş olduğu bazı kararlar şunlardır:
- Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 2022/1144 E. ve 2022/1429 K. sayılı kararı
Bu kararda, bankanın çalışanının, bankanın müşterisi olan kişiyi dolandırması halinde, bankanın, müşteriye karşı tazminat sorumluluğu doğabileceği kabul edilmiştir. Kararda, bankanın, çalışanının dolandırıcılık suçu işlemesini önlemek için gerekli önlemleri almamış olması halinde, bankanın sorumlu tutulabileceği belirtilmiştir.
- Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 2022/552 E. ve 2022/1095 K. sayılı kararı
Bu kararda, bankanın çalışanının, bankanın müşterisi olan kişiyi dolandırması halinde, bankanın, müşteriye karşı tazminat sorumluluğu doğabileceği kabul edilmiştir. Kararda, bankanın, çalışanının dolandırıcılık suçu işlemesini önlemek için gerekli önlemleri almamış olması halinde, bankanın sorumlu tutulabileceği belirtilmiştir.
Fatih Terim Fonu Soruşturması
Fatih Terim fonu soruşturması, bankanın çalışanının müşteriyi dolandırması halinde, bankanın hukuki sorumluluğunun doğabileceği hususunun tartışılmasına neden olmuştur. Soruşturma kapsamında, bankanın çalışanı, Fatih Terim’e, bankanın düzenlediği fonun yüksek getiri sağlayacağı vaadinde bulunarak, Terim’den fon katılma payı satın almasını sağlamıştır.
Soruşturma sonucunda, bankanın çalışanı hakkında dolandırıcılık suçundan dava açılmıştır. Banka hakkında ise, kamu kurum ve kuruluşları zararına dolandırıcılık suçundan dava açılmıştır.
Sonuç
Bankanın çalışanının müşterisini dolandırması halinde, bankanın hukuki sorumluluğunun doğması için, aşağıdaki şartların gerçekleşmesi gerekmektedir:
- Banka çalışanı, müşteriye, bankanın hizmetini sunarken, dolandırıcılık suçunu işlemelidir.
- Banka, çalışanının bu eylemini önlemek için gerekli önlemleri almalıdır.
Bu şartlar gerçekleştiği takdirde, banka, müşteriye karşı tazminat sorumluluğuna girebilir. Ayrıca, bankanın çalışanı hakkında dolandırıcılık suçundan dava açılması halinde, banka da kamu kurum ve kuruluşları zararına dolandırıcılık suçundan sorumlu tutulabilir.
