Sınai Mülkiyet Kanunu(SMK) Madde 159
İhtiyati Tedbir Talebi ve İhtiyati Tedbirin Niteliği
MADDE 159
- Bu Kanun uyarınca dava açma hakkı olan kişiler, dava konusu kullanımın, ülke içinde kendi sınai mülkiyet haklarına tecavüz teşkil edecek şekilde gerçekleşmekte olduğunu veya gerçekleşmesi için ciddi ve etkin çalışmalar yapıldığını ispat etmek şartıyla, verilecek hükmün etkinliğini temin etmek üzere, ihtiyati tedbire karar verilmesini mahkemeden talep edebilir.
- İhtiyati tedbirler özellikle aşağıda belirtilen tedbirleri kapsamalıdır:
a) Davacının sınai mülkiyet hakkına tecavüz teşkil eden fiillerin önlenmesi ve durdurulması.
b) Sınai mülkiyet hakkına tecavüz edilerek üretilen veya ithal edilen tecavüze konu ürünlere, bunların üretiminde münhasıran kullanılan vasıtalara ya da patenti verilmiş usulün icrasında kullanılan vasıtalara, tecavüze konu ürünler dışındaki diğer ürünlerin üretimini engellemeyecek şekilde, Türkiye sınırları içinde veya gümrük ve serbest liman veya bölge gibi alanlar dâhil, bulundukları her yerde elkonulması ve bunların saklanması.
c) Herhangi bir zararın tazmini bakımından teminat verilmesi. - İhtiyati tedbirlerle ilgili bu Kanunda hüküm bulunmayan hususlarda 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu hükümleri uygulanır.
Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 159. Maddesinde Düzenlenen İhtiyati Tedbirler: Kapsamlı Bir İnceleme
Giriş:
Sınai Mülkiyet Kanunu’nun (SMK) 159. maddesi, sınai mülkiyet haklarına tecavüz halinde hak sahiplerinin başvurabileceği ihtiyati tedbirleri düzenlemektedir. Bu makalede, 159. maddeyi ve ihtiyati tedbir konusunu detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
1. İhtiyati Tedbir Kavramı:
İhtiyati tedbir, davada verilecek nihai hükmün etkinliğini temin etmek amacıyla davaya bakan mahkeme tarafından önceden verilen geçici bir karardır. Bu karar, davacının sınai mülkiyet hakkına tecavüzün önlenmesi ve telafisi için gereklidir.
2. SMK Madde 159’un Uygulanma Şartları:
SMK Madde 159’un uygulanabilmesi için aşağıdaki şartların varlığı gerekir:
- Dava açma hakkı: İhtiyati tedbir talep edebilmek için dava açma hakkına sahip olmak gerekir.
- Tecavüzün varlığı: Davacının sınai mülkiyet hakkına tecavüz edildiğinin ispat edilmesi gerekir.
- Ciddi ve etkin çalışmalar: Tecavüzün halen devam ettiğine veya yakın zamanda gerçekleşeceğine dair ciddi ve etkin çalışmaların varlığı gerekir.
- Verilecek hükmün etkinliği: İhtiyati tedbirin, davada verilecek nihai hükmün etkinliğini temin etmesi gerekir.
3. İhtiyati Tedbir Türleri:
SMK Madde 159’da, ihtiyati tedbirler için örnek gösterilen bazı tedbir türleri şunlardır:
- Tecavüz teşkil eden fiillerin önlenmesi ve durdurulması: Davacının sınai mülkiyet hakkına tecavüz eden fiillerin önlenmesi ve durdurulmasına yönelik tedbirlerdir.
- Tecavüzün izalesi: Tecavüzün etkilerinin ortadan kaldırılmasına yönelik tedbirlerdir.
- Delil tespiti: Davada delil olarak kullanılabilecek bilgilerin ve belgelerin tespitine yönelik tedbirlerdir.
- Mali teminat: Davacının uğrayacağı zararı karşılamak için davalıdan mali teminat alınmasına yönelik tedbirlerdir.
4. İhtiyati Tedbir Kararının Verilmesi:
İhtiyati tedbir kararı, davacının yazılı talebi üzerine mahkeme tarafından verilir. Talebin değerlendirilmesinde, yukarıda belirtilen şartların varlığı göz önünde bulundurulur. Mahkeme, gerekli görürse davalıdan da savunmasını alabilir.
5. İhtiyati Tedbir Kararına İtiraz:
İhtiyati tedbir kararına karşı davalı tarafından itiraz edilebilir. İtiraz, kararın tebliğinden itibaren yedi gün içinde yapılmalıdır.
6. İhtiyati Tedbir Kararının İptali:
İhtiyati tedbir kararının hukuka aykırı olduğu kanaati oluşması halinde, davalı tarafından iptali için dava açılabilir.
8. Tedbir Konusundaki İçtihatlar
İzmir BAM, 20. HD’nin E. 2024/1412 K. 2024/1182 T. 13.8.2024 sayılı kararına göre; İhtiyati tedbir, bir hakkın varlığı ve tedbir sebebinin ortaya çıkması koşuluyla verilir. Tedbir talebinin kabulü ya da reddi, hakime bırakılmıştır, ancak bu karar yalnızca uyuşmazlık konusu olan hakla ilgili olarak verilebilir. Hakimin takdir yetkisi geniş olsa da, tedbirin amacı ve kanundaki ilkeler çerçevesinde hareket edilmesi gerekmektedir. Bu unsurlar, ihtiyati tedbirin uygulanabilirliğini ve amacına uygunluğunu sağlamak için temel şartlardır.
İstanbul BAM, 44. HD., E. 2024/982 K. 2024/1310 T. 11.7.2024; Bilirkişi raporunda, google arama motoruna ‘…’ yazıldığında asrtstonepanel.com alan adının Google Ads ücretli reklamının çıktığı, reklamın hangi eşleşme türüyle verildiği ile ilgili bir sonuca ulaşılamadığıa google firmasından talep edilerek ya da karşı taraf ilgili Gmail hesabından Google Adwords (Google Ads) sistemi kontrol edilerek sağlıklı bir sonuca ulaşılabileceği, bu aşamada taraf menfaatleri gözetilerek, dosya kapsamında iddia ve savunmaya, saptanan dava niteliğine ve toplanıp değerlendirilen delillere göre kararda gösterilen yasal ve yeterli gerekçeye dayalı kurulan hükümde bir isabetsizlik bulunmadığı, davacı vekilinin, istinaf başvuru sebeplerinin yerinde olmadığı anlaşılmıştır. Davacı vekilinin İstinaf başvurusunun 6100 Sayılı HMK’nın 353/1-b/1. maddesi gereğince esastan reddine karar verilmesi gerektiği kanaat ve sonucuna varılarak aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
İstanbul BAM, 44. HD., E. 2024/984 K. 2024/1343 T. 11.7.2024; mahkemece alınan bilirkişi raporunda marka vekili bilirkişi tarafından sonuç olarak farklı görüş beyan edilmişse de, gerek e-tespit tutanakları, gerekse rapor içeriğindeki davalı tarafın kullanım görsellerinden, taraf markalarının ortalama tüketici nezdinde iltibas ihtimali yaratabileceği konusunda yaklaşık ispat yükümlülüğünün davacı tarafından yerine getirildiği anlaşıldığından, mahkemece ihtiyati tedbirin reddine ilişkin karar yerinde görülmemiştir. Tüm bu nedenlerle davacının istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK’nın 353/1-a-6 maddesi gereğince kabulüne, mahkeme kararının kaldırılmasına, dosyanın mahkemece değerlendirme yapılması için ait olduğu mahkemeye iadesine verilmesi gerektiği kanaat ve sonucuna varılarak aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
İstanbul BAM, 44. HD., E. 2024/893 K. 2024/1311 T. 11.7.2024; Mahkeme tarafından ön ispatın tespiti, yargılama aşamasında Kanun gereği yapılması gereken bir tespit olup, ihsası rey olarak değerlendirilmesi mümkün değildir. Yine, ileride verilecek olan hükmün etkinliğini temin etmek üzere verilen ihtiyati tedbir kararının dava konusu ile aynı sonucu doğuracak bir ihtiyati tedbir kararı olduğunu iddia etmek mümkün değildir. Somut olayda, tescilli bir marka hakkına, davalı tarafından haksız eylemleri neticesiyle tecavüz edildiği belirtilmek suretiyle, ihtiyati tedbir talebinin kabulü, haksız fiil teşkil eden marka hakkına tecavüz fiillerinin durdurulmasına ve önlenmesine dair ihtiyati tedbir kararı talep edilmiş ise de; marka üzerinde öncelik hakkı sahibi olunduğu gerekçesiyle hükümsüzlüğüne ilişkin derdest dava bulunduğu, taraf iddia ve savunmalarının yargılamayı gerektirdiği, ancak dosya kapsamında alınan bilirkişi heyet raporlarına göre, davacıya ait markaya karşı tecavüz eyleminin oluştuğu, davalının markalarının hükümsüzlüğüne ilişkin koşulların oluştuğu, davacının markasının tanınmış marka olduğu ve davacının markası ile davalı markalarının tescil sınıfları farklı olmakla birlikte işletmesel bağlantı olduğunun belirtildiği, her ne kadar davacı tarafça karşı hükümsüzlük davası yönünden kesin hüküm bulunduğu belirtilmiş ise de, kesin hükmü konu davada tarafların farklı olduğu ve her dosyanın kendi içinde değerlendirilmesi gerektiği, Mahkemece istinafa konu ara karar ile ihtiyati tedbir talebinin daha önce değerlendirildiği belirtilmiş ise de, değişen koşullarda yeniden tedbir hakkında değerlendirme yapılmasının mümkün olduğu, birleşen dava yönünden Mahkemenin rapor istediği ancak henüz raporun sunulmadığı da dikkate alınarak, karşılıklı sunulan deliller kapsamında ölçülülük ilkesi de dikkate alınarak bu aşamada ihtiyati tedbir talebinin kısmen kabul edilerek, 6769 Sayılı SMK 159/2-c maddesi gereğince ters teminat tedbirine hükmedilmesi, karşı tarafa davacının muhtemel zararlarını karşılamak üzere mahkemece uygun görülen teminatın yatırtılmasına karar verilmesi ters teminata hükmedilmesi dosya ve delil kapsamına uygun görülmekle, talep eden vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile, mahkeme kararının kaldırılmasına, dosyanın Dairemizin kararında işaret edildiği şekilde yargılamaya devam edilmek üzere mahkemesine gönderilmesine karar vermek gerekmiştir.
7. Sonuç:
SMK Madde 159, sınai mülkiyet haklarına tecavüz halinde hak sahiplerinin korunması için önemli bir araçtır. İhtiyati tedbir talep edenlerin, yukarıda belirtilen şartları ve usul kurallarını göz önünde bulundurması gerekir.
Marka Hukukunda İhtiyati Tedbir Değişik İş
Marka, Patent, Tasarım ile Alakalı İhtiyati Tedbirler ve Gümrük Uygulamaları
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/179469
