Haklara Tecavüzün Önlenmesi (FSEK Madde 81 Açıklaması)
Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun (FSEK) 81. maddesi, özellikle eserlerin izinsiz çoğaltılmasını, dağıtılmasını ve satılmasını önlemek amacıyla bandrol uygulaması ve bu uygulamaya aykırılıklar için öngörülen cezai yaptırımları düzenler. Bu madde, korsanla mücadelede önemli bir hukuki araçtır.
1. Bandrol Nedir ve Hangi Eserler İçin Zorunludur?
Bandrol, eserlerin yasal olarak çoğaltıldığını ve dağıtıldığını gösteren, resmi bir işarettir. Bandrol uygulaması, korsan ürünlerle mücadele ve eser sahiplerinin haklarını koruma amacı taşır.
Bandrol Zorunluluğu Olan Eserler:
1. Musiki (Müzik) Eserleri:
CD, kaset gibi müzik kayıtlarının çoğaltılmış nüshaları.
2. Sinema Eserleri:
DVD, Blu-ray gibi filmlerin kopyaları.
3. Süreli Olmayan Yayınlar:
Kitaplar, dergiler, broşürler vb.
4. Kolay Kopyalanabilir Diğer Eserler:
Eser veya hak sahibinin talebi üzerine, kolay kopyalanabilir tüm eserler için bandrol zorunlu olabilir.
2. Bandrol Alma Süreci
Başvuru Şartları:
• Bakanlık: Bandroller, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından bastırılır ve satılır.
• Başvuru: Bandrol almak isteyen kişi veya kuruluş:
• Yasal hak sahibi olduğunu beyan eden bir taahhütname doldurmalıdır.
• Bakanlıkça belirlenen diğer belgeleri de sunmalıdır.
• Süre: Bakanlık, başvuru sonrası 10 iş günü içinde bandrol vermek zorundadır.
Önemli:
Beyana dayalı işlemlerden dolayı Bakanlık sorumlu tutulamaz.
3. Bandrol Uygulaması ve Yükümlülükler
• Materyal Üreten Yerler:
CD, DVD, kitap basımı gibi çoğaltım yapılan yerler, bandrol talep eden kişiden alınan taahhütnamenin bir kopyasını saklamak zorundadır.
• Denetim:
Bakanlık ve mülki idare amirleri, bandrollü eserleri her zaman denetleyebilir.
• Denetim Komisyonları: Gerekirse illerde denetim komisyonları oluşturulabilir.
• Meslek Birlikleri: Denetimlerde meslek birlikleri temsilcileri de görev alabilir.
4. Bandrol Yükümlülüğüne Aykırı Eylemler ve Cezalar
A) Bandrolsüz Eserlerle İlgili Suçlar:
1. Bandrolsüz Eserleri Çoğaltmak veya Satışa Sunmak:
• Fiil: Bandrolsüz eser çoğaltmak, satmak, dağıtmak, ticari amaçla satın almak.
• Ceza: 1 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 5.000 güne kadar adli para cezası.
2. Bandrollü Eserlerin İzinsiz Satışı:
• Fiil: Bandrollü eserleri yol, meydan, pazar, kaldırım gibi yerlerde satmak.
• Ceza: Kabahatler Kanunu kapsamında para cezası uygulanır.
B) Sahte Bandrol ile İlgili Suçlar:
1. Sahte Bandrol Üretmek, Satmak veya Kullanmak:
• Ceza: 3 yıldan 7 yıla kadar hapis ve 5.000 güne kadar adli para cezası.
2. Geçerli Bandrolü Başka Eser Üzerinde Kullanmak:
• Fiil: Bir esere ait bandrolü başka bir eser için kullanmak.
• Ceza: 1 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 1.500 güne kadar adli para cezası.
3. Yetkisiz Bandrol Temin Etmek:
• Fiil: Yetkisi olmadığı hâlde hileli yollarla bandrol almak.
• Ceza: 1 yıldan 3 yıla kadar hapis.
4. Yetkisiz Kişilere Bandrol Vermek:
• Ceza: 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 5.000 güne kadar adli para cezası.
C) Tüzel Kişilere Uygulanan Yaptırımlar:
• Suç bir şirket veya kurum tarafından işlenirse, Türk Ceza Kanunu’nun tüzel kişilere özgü güvenlik tedbirleri uygulanır.
• Bu tedbirler arasında faaliyetin durdurulması, lisans iptali veya mülk müsaderesi olabilir.
5. Gümrük ve Sınır Denetimi (FSEK Madde 75’e Atıf)
Bandrolsüz veya korsan ürünlerin ithalatı/ihracatı sırasında:
• Gümrük idareleri, ihlali tespit ederek el koyma işlemi yapabilir.
• Gümrük Yönetmeliği çerçevesinde inceleme başlatılır.
6. Örnek Durumlar:
• Örnek 1: Bir müzik mağazasında bandrolsüz CD’ler satılıyorsa:
• Ceza: 1-5 yıl arası hapis ve adli para cezası.
• Örnek 2: Sokakta bandrollü kitap satışı yapılıyorsa:
• Ceza: Kabahatler Kanunu’na göre para cezası uygulanır.
• Örnek 3: Bir yayınevi, başka bir kitaba ait bandrolü korsan bir kitabın üzerine yapıştırırsa:
• Ceza: 1-5 yıl arası hapis ve 1.500 güne kadar adli para cezası.
• Örnek 4: Sahte bandrol üreten bir matbaa tespit edilirse:
• Ceza: 3-7 yıl arası hapis ve 5.000 güne kadar adli para cezası.
7. Bandrol Uygulamasına İlişkin Usul ve Esaslar
• Bakanlık Yönetmeliği:
Bandrol uygulamasının detayları, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından çıkarılan bir yönetmelikle belirlenir.
Bu yönetmelikte başvuru süreci, denetim usulleri ve cezai işlemler açıklanır.
Sonuç:
FSEK Madde 81, eser sahiplerinin haklarını korsan üretime karşı koruyan önemli bir düzenlemedir. Bandrol uygulaması, eserlerin yasal yollardan çoğaltılıp dağıtıldığını gösterir. Bu düzenleme ile korsanla mücadele güçlendirilmiş, hak ihlallerine karşı ağır cezalar getirilmiştir.
#FSEK #Bandrol #TelifHakkı #KorsanlaMücadele #CezaHükümleri #HukukiKoruma #AdliParaCezası #FSEK81 #FikirSanatEserleri #KültürveTurizmBakanlığı
