Haksız Rekabet: İşaret, Resim ve Ses (FSEK Madde 84 Açıklaması)
Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun (FSEK) 84. maddesi, işaretler, resimler ve seslerin ticari amaçlarla çoğaltılması veya yayılması durumunda doğabilecek haksız rekabeti düzenler. Bu madde, özellikle eser niteliği taşımayan görsel ve işitsel materyaller için de koruma sağlar.
1. Temel Düzenleme: İşaret, Resim ve Sesin Korunması
Bir kişi, bir işareti, resmi veya sesi:
• Kayıt (tespit) eden,
• Ticari amaçla çoğaltan veya
• Yayan kişi ise,
bu materyallerin üçüncü kişiler tarafından aynı şekilde çoğaltılmasını veya yayılmasını yasaklama (men etme) hakkına sahiptir.
Korunan Unsurlar:
• İşaret: Ticari markalar, logolar, simgeler vb.
• Resim: Fotoğraflar, grafik tasarımlar, illüstrasyonlar vb.
• Ses: Müzik kayıtları, ses efektleri, özgün ses tasarımları vb.
Örnek: Bir reklam ajansı, özel bir logo tasarlamış ve tescillemişse, bu logonun başka bir şirket tarafından izinsiz olarak çoğaltılması veya kullanılması yasaktır.
2. Tacir Olma Şartı Aranmaksızın Uygulama
Bu maddenin uygulanması için ihlali yapan kişinin:
• Tacir (esnaf) olması gerekmez.
• Ticari faaliyette bulunmasa bile haksız rekabet hükümleri uygulanabilir.
Örnek: Bir kişi, sosyal medyada başka bir markanın tescilli logosunu izinsiz olarak kullanıyorsa, ticari bir faaliyeti olmasa bile haksız rekabet hükümleri uygulanır.
3. Eser Niteliği Taşımayan Görsel ve İşitsel Materyaller
Bu madde, sadece fikir ve sanat eserlerine değil, aynı zamanda eser niteliği taşımayan materyallere de uygulanır.
Kapsam:
• Her Türlü Fotoğraflar: Sanatsal değeri olmasa bile korunur.
• Benzer Usullerle Tespit Edilen Resimler: Grafikler, diyagramlar, çizimler vb.
• Sinema Mahsulleri: Belgeseller, reklam filmleri, fragmanlar vb.
Örnek: Bir ürün tanıtımı için çekilmiş basit bir ürün fotoğrafı bile izinsiz çoğaltılamaz.
4. Haksız Rekabetin Sonuçları ve Yaptırımlar
Bu maddeye aykırı hareket edenler hakkında:
• Haksız Rekabet Hükümleri uygulanır.
• Aşağıdaki hukuki yollara başvurulabilir:
1. Tecavüzün Ref’i Davası: Haksız kullanımı durdurma talebi.
2. Tecavüzün Men’i Davası: Olası ihlallerin önlenmesi için tedbir alınması.
3. Tazminat Davası: Maddi ve manevi zararların karşılanması.
4. İhtiyati Tedbir Kararı: İhlali önlemek için acil müdahale talebi.
Örnek: Bir moda markasının ürün fotoğrafları başka bir e-ticaret sitesinde izinsiz kullanılıyorsa, marka sahibi hem yayını durdurmak hem de tazminat talep etmek için dava açabilir.
5. Örnek Senaryolar
• Örnek 1:
Bir müzik prodüksiyon şirketi, özel bir ses efektini ticari bir projede kullanıyor. Bu ses efekti, başka bir reklam filminde izinsiz kullanılırsa haksız rekabet oluşur.
• Örnek 2:
Bir grafik tasarımcı, özel bir logo tasarlayıp bir şirkete satıyor. Başka bir firma bu logoyu izinsiz kullanırsa tasarımcı yasal haklarını savunabilir.
• Örnek 3:
Bir kişi,
